حسین تهرانی 

حسین تهرانی متولد سال ۱۲۹۰ در شهر تهران و خیابان ایران، موسیقی‌دان و نوازنده ی چیره‌دست تمبک است. او دوران ابتدایی را در مدرسه ی امیر تابک گذراند. تهرانی در دوران کودکی، رنج و سختی زیادی را تحمل کرد، و از نظر مالی بحران های زیادی را تجربه کرد، اما با این‌حال علاقه ی فراوانش به تنبک باعث شد او مسیر یادگیری را با هر سختی طی کند، او ضرب را زیر عبای خود می گرفت و برای یادگیری نزد استاد خود حسین خان اسماعیل زاده می رفت.

او از سال ۱۳۰۷ بصورت جدی، نوازندگی نزد اسماعیل زاده را شروع کرد. به علت نبود رسم الخط موسیقی در آن سال ها، او با استفاده از اصطلاحاتی مثل: “بله و بله و بله دیگه…” و ” یکصد و بیست و چهار” و … تمرین های تنبک را به خاطر می سپرد.

او تحت نظر اساتید مختلفی از جمله رضا روانبخش، مهدی قیاسی و کنگرلو به نوازندگی تنبک ادامه داد و سبک هرکدام از این اساتید را فرا گرفت، اما تهرانی همیشه استاد ابوالحسن خان صبا را شاخص ترین استاد خود می دانست، چرا که نکات فراوانی را از او یاد گرفت که در مسیر نوازندگی اش بسیار به اون کمک کردند. او آن قدر تمرین و تلاش کرد تا به جایی برسد که با ضرب انگشتان جادویی خود، هر نغمه ای را به زیبایی روی ضرب بیاورد.

در اولین سال تاسیس رادیو تهران، حسین تهرانی در آن به فعالیت و اجرا پرداخت و در سال ۱۳۲۳، وظیفه‌ی تدریس تمبک را در مدرسه ی کلنل وزیری به عهده گرفت و تا سال ۱۳۲۸ و تاسیس هنرستان موسیقی ملی توسط روح الله خالقی به تدریس ادامه داد.

او برای نخستین بار گروه تمبک تاسیس کرد و قطعاتی را برای این گروه تنظیم نمود.

در واقع آنجه که امروز تحت عنوان هنر ضرب یا تمبک نوازی در ارکسترها و مجامع هنری اجرا می شود، حاصل زحمات و تلاش بی وقفه ی حسین تهرانی در طول ۴۰ سال تدریس و نوازندگی او می باشد.

در واقع تا قبل از حسین تهرانی، آلت ضرب یا تمبک از کم‌ارزش‌ترین آلات موسیقی بود و نوازندهٔ تمبک بی‌ارج‌ترین عضو یک ارکستر به‌شمار می‌رفت و موظف به انجام کارهای دیگر ارکستر بود و مثلاً آلات موسیقی را از محل کار به درشکه و از محل درشکه به محل جشن یا میهمانی می‌برد و می‌آورد و در یک کلمه پادوی ارکستر بود. زیرا نواختن تمبک، کار مهمی به‌شمار نمی‌رفت و واقعیت هم همین بود. صفحه‌های موسیقی که در پنجاه شصت سال پیش ضبط شده‌اند نشان می‌دهند که نوازندگان ضرب یک صدای مبهم و بی‌ارزشی از ضرب درمی‌آوردند که هیچ شباهتی با صدایی که اکنون از از تمبک درمی‌آید ندارد. اما حسین تهرانی با نبوغ ذاتی و استعداد خدادادی و گذشت و فداکاری، این آلت کم‌ارزش را از ذلت نجات و به درجه و مقام کنونی خود رساند. حسین تهرانی از ثروت و مال و منال دنیا بهرهٔ چندانی نداشت. همهٔ ثروت او منحصر به خانهٔ محقری در یکی از محلات دوردست تهران بود که با قرض از بانک‌ها و کمک وزارت فرهنگ و هنر تهیه کرده بود.

او در تنبک‌نوازی تحول‌های اساسی ایجاد نمود، به‌طوری‌که می‌توان او را پایه‌گذار ضرب‌نوازی نوین نام نهاد.

سعید ثابت درمورد حسین تهرانی اینگونه می گوید: “تهرانی گفته است؛ ۵۰ سال بر پوست و چوب کوبیدم و در این ۵۰ سال از مردم تو سری خوردم. در آن زمان برای نوازنده تمبک هیچ شخصیتی قائل نبودند. تمبک نواز در آن زمان حق ورود به محفل اهل موسیقی را نداشت. تهرانی در نوازندگی تمبک انقلاب کرد و به تمبک نواز شخصیت داد. تهرانی حرکتی را آغاز کرد که پاسداری و ادامه آن بسیار مهم بود که این وظیفه مهم را بعد از تهرانی، محمد اسماعیلی و سیامک بنایی به بهترین شکل ممکن انجام داد.”