موسیقی همیشه نقشی اساسی و تاثیرگذار در سینما داشته است. چه زمانی که فیلم‌ها صامت بود و فیلم‌سازان با استفاده از موسیقی، احساس و هیجان را در بینندگانشان برمی‌انگیختند و چه در حال حاضر با همه‌ی پیشرفت‌هایی که صنعت سینما داشته، موسیقی همچنان نقش خود را به عنوان یکی از رکن‌های اساسی در ایجاد فیلمی تاثیرگذار و به یاد ماندنی حفظ کرده است.
گذشته از موسیقی متن فیلم، در طول تاریخ سینما فیلم‌هایی هم با محوریت موسیقی ساخته شده‌اند. برخی روایت کننده‌ی داستان زندگی نوابغ موسیقی بودند و برخی نشان دهنده‌ی قدرت موسیقی در تغییر زندگی انسان‌ها. این آثار می‌توانند بینندگان را به دنیای موسیقی نزدیک کرده و حتی الهام‌بخش آنان در یادگیری موسیقی باشد. در این مقاله به معرفی تعدادی از بهترین فیلم‌هایی پرداخته‌ایم که موسیقی در قلب آنها قرار دارد:
1- شلاق (Whiplash)
سال ساخت 2014
امتیاز 8.5 IMDB
این فیلم داستان یک درامر جوان به نام اندرو نیمن (با بازی مایلز تلر) است که در یک آکادمی موسیقی معتبر تحصیل میکند. او به سختی تلاش میکند تا معلم سختگیر و بی‌رحمش ترنس فلچر (با بازی جاناتان کیمبل سیمونز) را تحت تاثیر قرار دهد.
در این فیلم ما شاهد فشارهای روانی یک موزیسین برای رسیدن به موفقیت، نقش سمی و مخربی که یک مربی می‌تواند ایجاد کند و نیز مرز باریک بین کمال‌گرایی و خود ویرانگری هستیم.
2- آمادئوس (Amadeus)
سال ساخت 1984
امتیاز 8.4 IMDB
این فیلم روایت‌گر زندگی و رقابت دو موسیقی‌دان بزرگ قرن هجدهم، آمادئوس موتزارت (با بازی تام هولس) و آنتونیو سالییری (با بازی اف موری آبراهام) در دربار امپراتوری اتریش است. فیلم از دیدگاه سالییری روایت می‌شود که همزمان با ستایش موتزارت، حسادت نسبت به او را هم در دل می‌پرورد.
در این فیلم، هم شاهد تاثیرات مخرب حسادت بر زندگی یک موسیقی‌دان هستیم، هم بهای نبوغ مطلق برای یک موسیقی‌دان دیگر؛ اینکه چگونه نبوغ به جز موهبت، می‌تواند هزینه‌ای گزاف نیز بر زندگی یک انسان تحمیل کند.
3- پیانیست (The Pianist)
سال ساخت 2002
امتیاز 8.5 IMDB
این فیلم بر اساس داستان واقعی زندگی ولادیسلاو اشپیلمان (با بازی آدرین برودی)، پیانو نواز برجسته‌ی لهستانی ساخته شده است که در زمان حمله‌ی آلمان به لهستان در زمان جنگ جهانی دوم، مجبور به فرار و داشتن یک زندگی پنهانی از مخفیگاهی به مخفیگاه دیگر می‌شود.
فیلم به زیبایی نشان می‌دهد که چگونه موسیقی می‌تواند در سخت‌ترین شرایط به ابزاری برای امید، مقاومت و حفظ انسانیت تبدیل شود.
4- آوای موسیقی (The Sound of Music)
سال ساخت 1965
امتیاز 8.1 IMDB
این فیلم موزیکال که در ایران با نام «اشک‌ها و لبخند‌ها» نیز شناخته می‌شود داستان راهبه‌ای است به نام ماریا (با بازی جولی اندروز) که عاشق موسیقی و آواز است. او از طرف راهبه‌ی مسئول صومعه به عنوان پرستار بچه، به خانه‌ی خانواده‌ی «فون تراپ» فرستاده می‌شود. از آنجا که زندگی بچه‌ها به خاطر پدر جدی و سختگیرشان (با بازی کریستوفر پلامر) خشک و بی‌روح شده است، ماریا برای ایجاد تغییر، موسیقی و آواز را به خانه‌ی آنها می‌آورد. در همین خلال، داستان اشغال اتریش توسط آلمان نازی هم به داستان اضافه می‌شود.
موسیقی در این فیلم نه تنها عنصری تزئینی، بلکه محوری‌ترین بخش داستان‌گویی است. این فیلم به ما نشان می‌دهد که چگونه موسیقی می‌تواند فراتر از سرگرمی، ابزاری برای تحول، ارتباط و حتی مقاومت باشد.
5- افسانه ۱۹۰۰ (The Legend of 1900)
سال ساخت 1998
امتیاز 8.0 IMDB
فیلم «افسانه ۱۹۰۰» داستان زندگی مردی است به نام ۱۹۰۰ (با بازی تیم راث) که به عنوان نوزادی رها شده روی کشتی‌ای اقیانوس‌پیما پیدا می‌شود و تمام عمر خود را در آن کشتی سپری میکند. او به طور خودآموز به یک نوازنده‌ی حرفه‌ای پیانو تبدیل می‌شود و آوازه‌ی کارهایش حتی به بیرون از کشتی هم می‌رسد.
در این فیلم ما شاهد قدرت موسیقی به عنوان زبانی جهانی و بازتاب دهنده‌ی هویت فردی هستیم. موسیقی در این فیلم فراتر از یک هنر، وسیله‌ای برای برقراری ارتباط، بیان احساسات و خلق دنیایی فراتر از مرزهای فیزیکی است.
6- سه رنگ: آبی (Three Colors: Blue)
سال ساخت 1993
امتیاز IMDB 7.8
فیلم «آبی» نخستین فیلم از سه گانه‌ی مشهور «سه رنگ» است. این فیلم داستان زنی را روایت میکند به نام ژولی (با بازی ژولیت بینوش) که تلاش میکند پس از مرگ دختر و همسرش، که یک آهنگساز مشهور بوده است، به زندگی ادامه دهد. ژولی که در افسردگی عمیقی به سر می‌برد، درمی‌یابد که همسرش در زمان حیات، روی یک اثر موسیقی بزرگ برای جشن اتحاد اروپا کار می‌کرده است. در ادامه شاهد تردید و کشمکش درونی ژولی برای تکمیل این اثر یا ناتمام گذاشتن آن خواهیم بود.
موسیقی در این فیلم نمادی است از اتصال میان ژولی، همسرش و جهان اطراف او. گویی موسیقی مثل یک دست نامرئی به کمک شخصیت اصلی داستان می‌آید تا خودش را دوباره پیدا کند، گذشته را بپذیرد و با آینده‌اش صلح برقرار کند.
7- زندگی گلگون (La Vie En Rose)
سال ساخت 2007
امتیاز IMDB 7.5
فیلم داستان زندگی ادیت پیاف (با بازی ماریون کوتیار)، خواننده‌ی افسانه‌ای فرانسوی را روایت میکند. در فیلم به شکل غیر خطی لحظات کلیدی زندگی پیاف از دوران کودکی تا مرگش به تصویر کشیده شده است. فیلم مبارزات او با بیماری، اعتیاد و تراژدی‌های شخصی را در کنار موفقیت‌های عظیمش در دنیای موسیقی نشان می‌دهد.
در این فیلم شاهد این هستیم که چگونه موسیقی می‌تواند برای یک شخص، راهی برای زنده ماندن، بیان خود و غلبه بر رنج‌های زندگی باشد.
8- ستاره‌ای متولد می‌شود (A Star is Born)
سال ساخت 2018
امتیاز IMDB 7.6
تمرکز فیلم «ستاره‌ای متولد می‌شود» بر داستان زندگی و فراز و فرودهای دو خواننده است: یکی جکسون (با بازی بردلی کوپر) که خواننده‌ای مشهور و باسابقه است، و دیگری آلی (با بازی لیدی گاگا) که خواننده‌ای است با استعداد اما گمنام. جکسون استعداد الی را کشف میکند و به او کمک میکند تا به شهرت برسد. در حالی که خودش به دلیل اعتیاد و مشکلات شخصی به سمت سقوط و انحطاط حرک میکند.
در این فیلم شاهد نقشی دوگانه از موسیقی هستیم. برای یکی موسیقی ابزاری شده برای پیشرفت و رسیدن به شهرت و موفقیت، و برای دیگری گویی موسیقی و شهرت حاصل از آن، نمادی شده از افول و تباهی او.
9- حماسه‌ی کولی (Bohemian Rhapsody)
سال ساخت 2018
امتیاز IMDB 7.9
فیلم داستان شکل‌گیری گروه کوئین و زندگی فَردی فردی مرکوری (با بازی رامی ملک) طی سال‌های 70 تا اوایل دهه‌ی 90 میلادی است. در این فیلم شاهد چالش‌های موسیقی، درگیری‌های گروهی و خلق آثار موسیقایی بی‌نظیر این گروه هستیم.
«حماسه کولی» قدرت تحول آفرین موسیقی را به تصویر می‌کشد. اینکه چگونه موسیقی می‌تواند نه‌تنها مسیر زندگی یک فرد را تغییر دهد، بلکه می‌تواند الهام بخش میلیون‌ها نفر باشد و حتی فرهنگ را تحت تاثیر قرار دهد.
10- کوکو (Coco)
سال ساخت 2017
امتیاز IMDB 8.4
براستی که حیف بود اگر این مقاله را بدون معرفی انیمیشن فوق العاده‌ی کوکو به پایان می‌رساندیم. هسته‌ی اصلی داستان این انیمیشن، موسیقی است که از زاویه‌ای متفاوت به آن پرداخته شده است.
کوکو داستان پسر بچه‌ای مکزیکی به نام میگل است که عاشق گیتار زدن و خوانندگی است؛ اما موسیقی در خانواده‌ی او به خاطر مشکلاتی که قبلا درگیرش بودند ممنوع شده است. وقتی خانواده‌ی میگل در روز مردگان، متوجه علاقه او به موسیقی می‌شوند، گیتارش را می‌شکنند و میگل هم با برداشتن گیتار ارنستو دلا کروز (الگوی میگل در موسیقی) از محل دفن او، وارد سرزمین مردگان می‌شود. حالا او باید راهی پیدا کند تا دوباره به خانه بازگردد.
در این انیمیشن موسیقی نقشی کلیدی در محکم کردن پیوندهای خانوادگی ایفا میکند و تبدیل به ابزاری می‌شود برای ارتباط میان نسل‌ها. «کوکو» به ما نشان می‌دهد که چگونه موسیقی می‌تواند ابزاری باشد برای انتقال ارزش‌ها و اصول اخلاقی به نسل جدید.
در هریک از فیلم‌های معرفی شده در این مقاله می‌بینیم که چطور موسیقی تاثیرات پیچیده و چند وجهی خود را به نمایش می‌گذارد. در برخی آثار چون «پیانیست» و «سه رنگ: آبی» می‌بینیم که موسیقی می‌تواند به بخشی بزرگ از هویت فردی انسان تبدیل شود و مأمن و پناهگاهی برای او در زمان سختی‌ها و مشکلات. در برخی دیگر مثل «شلاق» و «ستاره‌ای متولد می‌شود» شاهد هستیم که با استفاده‌ی نادرست از موسیقی، چگونه می‌تواند تبدیل به عاملی شود برای فشار روانی، انحطاط و سقوط شخصیت‌ها.
همه‌ی اینها یادآوری هستند از قدرت عظیم موسیقی و حضور نامرئی اما پر رنگ آن در زندگی ما انسان‌ها. اگر شما هم اثر دیگری در این زمینه سراغ دارید که می‌تواند تکمیل کننده‌ی لیست ما باشد، خوشحال می‌شویم آن را با ما و خواننده‌های مجله‌ی خنیاگر به اشتراک بگذارید.