سلفژ چیست؟

یکی از پرسش‌های رایج در میان هنرجویان علم موسیقی این است که سلفژ چیست؟ سوالی که کم‌تر کسی ممکن است بدون خطا، پاسخ درست و جامعی به آن بدهد. به طور خلاصه باید گفت سلفژ دانشی است که در راستای یادگیری علم موسیقی، از لحاظ طولی در کنار مفاهیمی چون تئوری موسیقی، هارمونی کاربردی، کنتپوان، ارکستراسیون و… قرار می‌گیرد. به دلیل ظرافت‌های خاص و ویژه‌ای که دانش سلفژ دارد، در بسیاری از مواقع با سایر زمینه‌های مرتبط در علم موسیقی اشتباه گرفته می‌شود که در واقع اشتباهات رایج در شناخت مفهوم سلفژ، موضوعی است که مطلبی دیگر می‌طلبد.

پس در واقع می‌شود این گونه بیان کرد که سلفژ یک روش آموزشی برای یادگیری موسیقی است که در آن هر نت میزان با سیلاب خاصی خوانده می‌شود. این سیلاب‌ها که سلفژ نامیده می‌شوند عبارتند از:

• دو (do)
• ر (re)
• می (mi)
• فا (fa)
• سل (sol)
• لا (la)
• سی (si)

در سلفژ، هنرجو یاد می‌گیرد که چگونه نت‌ها را به ترتیب صحیح بخواند و آنها را با یکدیگر ترکیب کند. این امر به او کمک می‌کند تا به یک موسیقی‌دان ماهر تبدیل شود.

مباحث مهم در سلفژ برای مبتدیان

هنرجویان مبتدی ممکن است سلفژ را با مقوله‌های دیگر اشتباه بگیرند یا آن را با آواز مشابه بدانند یا برای شروع یادگیری علم موسیقی، سلفژ را در نظر بگیرند اما، هیچ یک از این موارد درست نیست. برای شناخت دقیق‌تر نسبت به سلفژ موارد زیر را با دقت مد نظر قرار دهید. این موارد، نکات کلیدی در تشخیص سلفژ از سایر مباحث موجود در زمینه علم موسیقی است:

• معرفی نت‌ها و سیلاب‌های سلفژ: اولین قدم در یادگیری سلفژ، آشنایی با نت‌ها و سیلاب‌های آن است. هنرجو باید بتواند نت‌ها را به ترتیب صحیح نام ببرد و آنها را با یکدیگر ترکیب کند.
• شناخت خطوط حامل: خطوط حامل هفت خط موازی هستند که نت‌ها بر روی آنها نوشته می‌شوند. هنرجو باید بتواند خطوط حامل را شناسایی کند و موقعیت نت‌ها را بر روی آنها تشخیص دهد.
• شناخت ارزش زمانی نت‌ها: نت‌ها دارای ارزش زمانی مختلفی هستند. هنرجو باید بتواند ارزش زمانی نت‌ها را تشخیص دهد و آنها را با یکدیگر ترکیب کند.
• شناخت کلید موسیقی: کلید موسیقی نشان می‌دهد که نت‌های روی خطوط حامل چه نامی دارند. هنرجو باید بتواند کلیدهای موسیقی را شناسایی کند و نت‌ها را در آنها بخواند.

منابع آموزشی برای یادگیری سلفژ

برای یادگیری سلفژ، منابع آموزشی مختلفی در دسترس هستند. هنرجویان می‌توانند از کتاب‌های آموزشی، فیلم‌های آموزشی، دوره‌های آنلاین و کلاس‌های خصوصی استفاده کنند.

یکی از مهمترین نکات در یادگیری سلفژ، تمرین مداوم است. هنرجویان باید به طور منظم تمرین کنند تا بتوانند نت‌ها را به درستی بخوانند و آنها را با یکدیگر ترکیب کنند.

تاریخچه سلفژ

در واقع سلفژ، یک هزاره پیش از به وجود آمدن سیستم نت‌خوانی مدرن که بر پایه نت‌های “دو، رِ، می، فا، سل، لا و سی” است، توسط یک راهب ایتالیایی به نام Guido D’Azerro به وجود آمد. او سعی کرد یک سیستم نام‌گذاری به وسیله کلمات لاتین برای نت‌های موسیقی خلق کند. این سیستم دارای شش نت بوده و نام آن Un Queant Laxis ld است.

نکته قابل توجه و جالب این است که با کنار هم گذاشتن حروف ابتدایی کلمات آن می‌توانید شباهت آنها را با نت‌های موسیقی مدرن به وضوح دیده می‌شود. فقط نت “دو” به ut تغییر پیدا کرده است و همچنین نت سی هم در آن وجود نداشته و بعدا به سیستم نت‌خوانی اضافه شده. موضوع قابل توجه دیگر در عکس بالا این است که اگر نت‌های داخل عکس را نت های دو، رِ، می، فاریال سل و لا بدانیم، این نت‌ها تشکیل یک گام ماژور کامل را می‌دهند.  

این سیستم نت‌خوانی نخستین سیستمی بود که با استفاده از آن، موسیقی‌دانان می‌توانستند به جای استفاده از کلمات سخت، برای به کار بردن نت‌ها از حروف ابتدایی و ساده استفاده کنند و همین موضوع، کار آنان را بسیار ساده‌تر می‌کرد.  

این سیستم، اولین سیستمی بود که با استفاده از آن می‌توانستید به جای استفاده از کلمات سخت، از حروف ابتدایی استفاده کنید که کار را برای بسیار از موزیسین‌ها راحت‌تر از گذشته می‌کرد.

سلفژ را از کجا شروع کنیم

اگر قصد دارید شروع به یادگیری سلفژ کنید، حتما آموزش خود را با سیستم دو متحرک آغاز کنید. سیستم دو ثابت برای اشخاصی مناسب است که دانش اولیه‌ی سلفژ را دارند و می‌خواهند دانش خود را گسترش دهند، اما تمرین این سیستم توسط هنرجویان مبتدی بیشتر آنها را گیج خواهد کرد. برای اطلاعات بیش‌تر در این زمینه مطلب آموزش سلفژ را مطالعه کنید.

برای شروع به آموزش سلفژ، باید ابتدا یک گام را انتخاب کرده و سپس نت‌های آن را با دانستن فواصل بین آنها بخوانید. اگر بتوانید این کار را با همراهی یک پیانو یا یک کیبورد انجام دهید تا از صحیح خواندن نت‌ها مطمئن شوید، بسیار بهتر خواهد بود. 

نکات مهم برای یادگیری بهتر سلفژ

• از یک معلم برجسته کمک بگیرید. یک معلم برجسته می‌تواند به شما کمک کند تا مفاهیم سلفژ را به درستی یاد بگیرید، از اشتباهات رایج دور بمانید و با مفاهیم موجود در دانش سلفژ به درستی آگاه شوید. معلم برجسته و معتبر هم‌چنین به شما یاد می‌دهد که چطور درست تمرین کنید.
• از منابع آموزشی مختلف استفاده کنید. منابع آموزشی مختلفی در دسترس هستند که می‌توانند به شما کمک کنند تا سلفژ را یاد بگیرید. حتما مطمئن شوید که این منابع معتبر هستند و منجر به گمراهی شما نمی‌شوند. برای اجتناب از این مورد، حتما به آموزش‌های معتبری که در دسترس هستند مراجعه کنید.
• به طور منظم تمرین کنید. تمرین مداوم کلید یادگیری هر مهارتی است. موضوعی که پیامدهای مثبت شگرفی دارد اما بیش‌تر هنرجویان از آن غافل می‌مانند. تمرین منظم را در روتین روزانه خودتان قرار دهید.
• از اشتباهات خود نترسید. همه اشتباه می‌کنند. مهم این است که از اشتباهات خود درس بگیرید و به تمرین ادامه دهید.

سلفژ یک مهارت ضروری برای یادگیری موسیقی است. با شروع یادگیری سلفژ و تماشای اولین جلسه‌ی رایگان، مسیر درک و دریافت موسیقی را حرفه‌ای شروع کنید و با انجام تمرینات لازم به یک موسیقی‌دان ماهر تبدیل شوند.