با هر تصمیم جدیدی که برای زندگی خود می‌گیریم و هر تجربه‌ای که وارد دنیای خود می‌کنیم تغییراتی را بر زندگی خود رقم می‌زنیم. تصمیم به شروع یک رشته‌ی ورزشی، رعایت یک رژیم غذایی خاص، شروع به سرودن شعر، یاد گرفتن رانندگی، شروع مدیتیشن و… همه‌ی اینها تاثیراتی بر جهان درون، بیرون و روابط ما با دیگر انسان‌ها خواهند گذاشت. موسیقی نیز همین گونه است با انتخاب یک ساز و شروع مسیر نوازندگی، شاهد تغییراتی در زندگی خود خواهیم بود. در این مقاله عمده تاثیراتی که نوازندگی بر روح، جسم و روابط ما با دیگر انسان‌ها خواهد گذاشت را بررسی خواهیم کرد:
تقویت حافظه، تمرکز و دامنه‌ی توجه
نوازنده همزمان به حس لامسه، بینایی و شنیداری خود توجه دارد. نت‌ها را حفظ می‌کند و مراقب است که ضرب‌آهنگ و ریتم را نیز به درستی اجرا کند. در کنار اینها، بر اجرایش نیز متمرکز است و نمی‌گذارد عوامل حواس‌پرتی در آهنگش اختلال ایجاد کنند. بنابراین همیشه حین اجرا، چندین قسمت مغز او فعال و درگیر است.
نتیجه‌ی این امر، ذهنی قوی‌تر، آماده‌تر و فعال‌تر برای اوست؛ که علاوه بر تاثیرات مثبت بر حافظه، تمرکز و دامنه‌ی توجه، خطر ابتلا به اختلالات شناختی و زوال عقل را نیز کاهش می‌دهد.
افزایش سلامت قلب و عروق
حین نواختن ساز، نوازنده لاجرم صدای ساز خود و موسیقی‌اش را می‌شنود. اگر ملودی نواخته شده آرام و ملایم باشد، شنیدن آن بر سیستم عصبی پاراسمپاتیک اثر گذاشته باعث کاهش ضربان قلب و جریان خون می‌شود. با کاهش جریان خون و تنظیم تنفس، سطح کورتیزول (هورمون استرس) کاهش می‌یابد و سروتونین (هورمون آرامش) افزایش می‌یابد. بنابراین نه‌تنها به سلامت قلبی عروقی کمک می‌کند، بلکه به بهبود سلامت عاطفی فرد نیز منجر می‌شود.
از طرف دیگر اگر ملودی شاد و ریتمیک و با افزایش ضربان قلب همراه باشد، در کنار آن افزایش حجم اکسیژن و ترشح هورمون اندروفین و دوپامین (هورمون‌های شادی) اتفاق می‌افتد. بدن وارد فاز هیجان مثبت شده و سطح انرژی نیز افزایش می‌یابد. بنابراین، این وضعیت نیز اگرچه برعکس حالت قبلی است، همچنان به بهبود وضعیت سلامت عاطفی فرد کمک می‌کند.
تخلیه عاطفی و رفع افسردگی
در مورد قبلی توضیح دادیم که بسته به ملودی نواخته شده، هورمون‌های خاصی در بدن ترشح می‌شود که باعث رفع احساسات منفی و ایجاد عواطف مثبتی چون آرامش و شادی برای موزیسین می‌شوند. در کنار اینها، فرد با نواختن ساز بخشی از فشارهای زندگی روزمره و احساسات تلنبار شده در بدنش را نیز تخلیه می‌کند. نتیجه‌ی این تخلیه عاطفی، بهبود وضعیت خلق و خو و تسکین ناراحتی‌های درونی در فرد می‌باشد.
تقویت مهارت‌های شنیداری
نوازندگان ساز همیشه باید به دقت به موسیقی خود گوش بسپارند؛ که آیا نت‌ها را به درستی اجرا می‌کنند؟ ضرب آهنگ و ریتم را رعایت می‌کنند؟ اگر با شخص یا اشخاص دیگری همنوازی می‌کنند، به آهنگ و نت بقیه سازها هم دقت داشته باشند که به موقع به اجرا ملحق و به موقع متوقف شوند. این توجه دائم به حس شنیداری در حین تمرین موسیقی، مثل عضله‌ای که آن را ورزش می‌دهیم باعث تقویت مهارت‌های شنیداری می‌شود. کسی که مهارت شنیداری بالاتری دارد در کار، تحصیل و روابطش هم، موفق‌تر است و بهتر عمل می‌کند.
بهبود هماهنگی بدنی
چون موزیسین در حین تمرین، همزمان هم به دو دست و انگشتانش توجه دارد، هم به خطوط دفتر نت و مسیر حرکت نگاهش و هم با گوش هایش نت‌ها و ریتم نواخته شده را چک و کنترل می‌کند، توانایی حرکتی و هماهنگی بدنی خود را نیز تقویت می‌کند. این امر نه‌تنها به معنی بدنی سالم تر و چابک‌تر است، بلکه به معنای فردی ماهرتر در امورات زندگی نیز می‌باشد.
تقویت ارتباطات اجتماعی
این هنر چون امکان انتقال احساسات و ایجاد ارتباط قوی با شنونده را برای نوازنده فراهم می‌کند، می‌تواند در بهبود زندگی فردی و اجتماعی او بسیار تاثیر گذار باشد.
نوازنده می‌تواند با کسب مهارت کافی در نواختن و عضویت در گروه‌های موسیقی و شرکت در اجراهای زنده با بهره‌گیری از مزیت ذکر شده، هم شاهد توسعه مهارت‌های اجتماعی و هم روابط اجتماعی گسترده‌تری برای خود باشد.
در روابط دوستی و خانوادگی نیز این مساله مشهود است؛ نوازنده با آفرینش لحظات خوش و دلپذیر برای عزیزانش توجه، محبت و صمیمیت بیشتری را به خود جلب می‌کند.
افزایش خلاقیت
زمانی که به سطح خاصی از نوازندگی می‌رسیم، گاهی دوست داریم بخشی از قطعه‌ی موسیقی‌ای که قبلاْ اجرا می‌کردیم تغییر دهیم یا حتی قطعه‌ی جدیدی بسازیم؛ یا با شنیدن قطعه موسیقی‌ای که با ساز دیگری اجرا شده بخواهیم ریتم آن را با ساز خود پیاده کنیم. بنابراین نوازندگی می‌تواند به تحریک خلاقیت و تفکر نوآورانه نیز کمک کند.
علاوه بر مزایای موسیقی برای نوازنده‌ی آن، مزایای زیادی هم برای شنوندگان موسیقی برشمرده شده: رفع افسردگی، افزایش شادی، افزایش انرژی، بهبود کیفیت خواب، تقویت سیستم ایمنی و تاثیر موسیقی درمانی بر بیماری‌های فیزیکی و روانی. سوال اینجاست: ایجاد کننده‌ی این موسیقی چه کسی است؟ نوازنده‌ی آن. بنابراین نه‌تنها با نواختن ساز تاثیرات مثبت و مفیدی بر زندگی خود، بلکه بر زندگی شنونده‌های خود نیز خواهیم گذاشت. بنابراین با شروع نوازندگی فقط یک سرگرمی مفرح برای اوقات فراغت خود به زندگی‌مان نمی‌آوریم؛ دنیای درونی و بیرونی خود و اطرافیانمان را نیز تغییر می‌دهیم و آن را به مکان زیباتری تبدیل می‌کنیم.