تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک چیزی فراتر از ظاهر است؛ این دو ساز از نظر ساختار، صدادهی، تکنیک‌های نوازندگی و سبک اجرایی، تفاوت‌های چشمگیری دارند. اگر در ابتدای مسیر یادگیری گیتار هستید، آشنایی با تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک به شما کمک می‌کند سازِ متناسب با هدف و سلیقه‌ی خود را به‌درستی انتخاب کنید. با کسب اطلاعات بیشتر در مورد گیتار کلاسیک و سبک موسیقی‌اش و نیز شناخت بهتر ویژگی‌های گیتار فلامنکو و موسیقی فلامنکو، به درک عمیق‌تری از این دو ساز خوش‌آوا رسیده و راحت‌تر تصمیم می‌گیرید.
این مقاله راهنمایی کامل برای درک تفاوت‌های گیتار فلامنکو و کلاسیک و انتخاب آگاهانه از بین آن‌ها است؛ تا پایان با ما همراه باشید.
تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک در ساختار فیزیکی
یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های گیتار فلامنکو و کلاسیک در ساختار فیزیکی آن‌ها نهفته است. گیتار فلامنکو اسپانیایی معمولاً سبک‌تر، نازک‌تر و جمع‌وجورتر از گیتار کلاسیک طراحی می‌شود تا برای ریتم‌های پُرانرژی و سریعِ سبک فلامنکو مناسب‌تر باشد. از سوی دیگر، گیتار کلاسیک بدنه‌ای ضخیم‌تر و صدایی پُرتر دارد که برای اجرای ملودی‌های نرم و با Sustain (کشش) طولانی کاربردی‌تر است.
علاوه بر این، از نظر اکشن نیز این دو ساز کمی متفاوت‌اند. سیم‌های گیتار فلامنکو به دسته‌ی ساز نزدیک‌ترند؛ یعنی فاصله‌ی بین سیم‌ها و فرت‌بُرد کمتر در نظر گرفته شده است. این طراحی باعث می‌شود اجرای تکنیک‌های سریع و کوبشی مانند Rasgueado و Golpe راحت‌تر و روان‌تر باشد، چون انگشت‌ها لازم نیست سیم‌ها را با فشار زیادی به پایین بکشند. در مقابل، گیتار کلاسیک معمولاً فاصله‌ی بیشتری بین سیم و فرت‌بُرد دارد (اکشن بالاتر)، که به نوازنده کمک می‌کند کنترل بیشتری روی شدت صدا و کشش نت‌ها داشته باشد.
یکی دیگر از تفاوت‌های ظاهری مهم بین گیتار کلاسیک و فلامنکو، قابلیت استفاده از لایه‌ای شفاف به نام Golpeador روی صفحه‌ی رویی گیتار فلامنکو است. این ضربه‌گیر پلاستیکی در ناحیه‌ای قرار می‌گیرد که نوازنده هنگام اجرای تکنیک‌های ضربه‌ای مثل Golpe، با انگشت یا کف دست به بدنه‌ی ساز می‌کوبد. وجود Golpeador، هم از صفحه‌ی چوبی ساز در برابر آسیب محافظت می‌کند، هم با ماهیت ریتمیک و پُرانرژی سبک فلامنکو هماهنگ است. در مقابل، گیتار کلاسیک چنین محافظی ندارد، چون در این سبک تکنیک‌های کوبشی استفاده نمی‌شود.
تفاوت ظاهری دیگر بین گیتار فلامنکو و کلاسیک مربوط به شکل دسته‌ی ساز است. دسته‌ی گیتار فلامنکو معمولاً کمی باریک‌تر و نازک‌تر طراحی می‌شود تا انگشتان نوازنده بتواند سریع‌تر روی فرت‌ها حرکت کند. در مقابل، دسته‌ی گیتار کلاسیک کمی پهن‌تر است که برای اجرای دقیق‌تر ملودی‌ها و آکوردهای پیچیده در سبک کلاسیک مناسب‌تر به نظر می‌رسد.
تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک در تکنیک‌های نوازندگی
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها بین گیتار فلامنکو و کلاسیک در شیوه‌ی نوازندگی و تکنیک‌های مورد استفاده است. نوازندگی گیتار فلامنکو بر پایه‌ی ریتم، انرژی و بیان احساساتِ آنی بنا شده است؛ در‌حالی‌که سبک نوازندگی گیتار کلاسیک بیشتر به دقت، وضوح ملودی و ساختار هارمونیک وفادار می‌ماند. در فلامنکو، حرکات دستِ راست بسیار پُرتحرک، آزاد و گاه انفجاری است، و تکنیک‌ها اغلب با صدای کوبشی و حالت بداهه‌گونه همراه‌اند.
چند مورد از رایج‌ترین تکنیک‌های نوازندگی در گیتار فلامنکو که آن را از گیتار کلاسیک متمایز می‌سازند عبارتند از:
- Rasgueado: این تکنیک نمادین فلامنکو شامل ضربات سریع و پیاپی انگشتان دست راست روی سیم‌ها است که یک افکت ریتمیک ایجاد می‌کند.
- Golpe: در این تکنیک نوازنده هم‌زمان با نواختن سیم‌ها، با انشگت یا بند‌انگشت روی صفحه‌ی ساز می‌کوبد.
- Alzapua: تکنیکی مخصوص انگشت شست که با ترکیبی از ضربه‌ی پایین، بالا و کشیدن روی سیم‌ها، یک خط باس ریتمیک و پُرانرژی خلق می‌کند.
تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک در صدا
صدایی که از گیتار فلامنکو شنیده می‌شود، با گیتار کلاسیک کمی متفاوت است. گیتار فلامنکو صدایی روشن‌تر، خشک‌تر و کوبشی‌تر تولید می‌کند که برای ریتم‌های سریع و ضربه‌ایِ سبک فلامنکو گیتار مناسب است. این صدا، کوتاه‌تر و تیزتر است و کمتر کشیده می‌شود (Sustain کوتاه).
در مقابل، گیتار کلاسیک صدایی گرم، نرم، پُرطنین و با کشش بالا دارد که برای اجرای قطعات آرام و ملودیک بهتر است. این تفاوت در صدا، تجربه‌ی شنیداری متفاوتی برای شنونده ایجاد می‌کند.
تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک در سبک موسیقی
فرق گیتار فلامنکو با گیتار کلاسیک تنها در ساختار نیست، بلکه در خود نوع موسیقی‌ای که اجرا می‌کنند هم کاملاً مشهود است. گیتار سبک فلامنکو ریشه در فرهنگ موسیقایی اسپانیا دارد که در آن شور، ریتم و تحرک زیاد نقشی پُررنگ ایفا می‌کند. در این سبک، نوازنده باید با ساختارهای ریتمی به نام پالو (Palos) آشنا باشد و در چهارچوب آن‌ها بداهه‌نوازی کند و با خواننده و رقصنده هماهنگ گردد.
در مقابل اما، گیتار کلاسیک بیشتر بر اجرای دقیق قطعات از پیش نوشته‌شده متمرکز است و توجه ویژه‌ای به ملودی، هارمونی و تکنیک دارد. بنابراین اگرچه هر دو ساز از نظر فنی قدرتمندند، اما فضای موسیقایی که خلق می‌کنند بسیار متفاوت است.
تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک در نحوه‌ی اجرای نوازنده
در کنار تفاوت‌های ظاهری و صوتی، نوع اجرای نوازنده نیز در گیتار کلاسیک و فلامنکو متفاوت است. نوازندگان گیتار فلامنکو معمولاً گیتار را روی پای راست می‌گذارند و پاها را روی هم می‌اندازند. زاویه‌ی قرارگیری گیتار روی پای نوازنده هم تقریباً به موازات سطح زمین است. این حالت با طبیعت بداهه‌پرداز، کوبشی و پُرتحرک سبک گیتار فلامنکو هماهنگ‌تر است. در مقابل، نوازنده‌ی گیتار کلاسیک اغلب از زیرپایی استفاده می‌کند، گیتار را به پای چپ با زاویه‌ی ۴۵ درجه تکیه می‌دهد و صاف‌تر می‌نشید.
این تفاوت در نشستن و فرم بدن، از عوامل تأثیرگذار در تجربه‌ی نوازندگی است و می‌تواند در انتخاب بین گیتار فلامنکو یا گیتار کلاسیک نقش داشته باشد.
کلام پایانی
تفاوت گیتار فلامنکو و کلاسیک تنها به ظاهر ساز محدود نمی‌شود؛ این دو سبک، از نظر حس، سبک و نحوه‌ی اجرا مسیرهایی جداگانه را دنبال می‌کنند. مقایسه‌ی گیتار فلامنکو با کلاسیک نشان می‌دهد که هرکدام دنیای منحصربه‌فردی دارند و انتخاب بین آن‌ها بیشتر به احساس و سلیقه‌ی شخصی باز می‌گردد.
اگر شما هم به ریتم‌های پُرشور و بیان آزاد در موسیقی علاقه‌مندید، شاید وقت آن رسیده باشد که گیتار فلامنکو را از نزدیک تجربه کنید. با دوره‌ی آموزش گیتار فلامنکو در خنیاگر، قدم اول را آگاهانه و حرفه‌ای بردارید.
