نوازندگی هنگ‌درام یا هندپن برای بسیاری از نوجوانان و جوانان امروزی، با زیبایی صدا و حس آرامش‌بخش آن آغاز می‌شود؛ اما خیلی زود سؤالات زیادی نظیر: (چطور صدایی حرفه‌ای با این ساز تولید کنم؟)، (تکنیک‌های نوازندگی هنگ‌درام دقیقاً چه هستند؟) و (از کجا باید شروع کنم؟) پیش می‌آید. اگر شما هم با چنین دغدغه‌هایی روبه‌رو هستید، این مقاله راهنمایی کاربردی برایتان خواهد بود.
در ادامه با مهم‌ترین و مؤثرترین روش‌ها و تمرین‌های نوازندگی هنگ‌درام آشنا می‌شوید، یاد می‌گیرید چگونه اجرای خود را به سطحی بالاتر برسانید و با مهارت‌هایی که پایه و اساس نواختن هنگ‌درام هستند، مسیر یادگیری‌تان را هدفمندتر پیش ببرید. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با رویکردهای اجرایی مختلف، حتماً نگاهی به مقاله‌ی «انواع سبک‌های نوازندگی هنگ درام» نیز بیندازید تا دیدتان نسبت به دنیای این ساز منحصربهفرد، کامل‌تر شود.
تکنیک‌های پایه در نوازندگی هنگ‌درام
برای شروع مسیر نوازندگی هنگ‌درام، آشنایی با تکنیک‌های پایه، نخستین گام برای رسیدن به صدایی دل‌نشین و اجرایی حرفه‌ای است. تسلط بر این مهارت‌ها نه‌تنها کیفیت صدای هنگ‌درام را افزایش می‌دهد، بلکه در کنترل ریتم، داینامیک و بیان شخصی شما نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
در ادامه با رایج‌ترین روش‌های ضربه زدن در نوازندگی با ساز هنگ‌درام آشنا می‌شوید؛ روش‌هایی که سنگ‌بنای اجرای روان و جذاب آهنگ‌های هنگ‌درام هستند:
● ضربه با نوک انگشت
یکی از ابتدایی‌ترین و پرکاربردترین روش‌ها در نواختن ساز هنگ‌درام، استفاده از نوک انگشتان برای ضربه زدن به حلقه‌ی دورِ نواها (نت‌ها) است. ضربه باید سریع و سبک باشد، بدون آنکه انگشت روی سطح ساز باقی بماند. نتیجه‌ی این برخورد صدایی شفاف، کوتاه و کنترل‌شده است.
● ضربه با بند اول انگشت
در اجرای برخی قطعات و نت‌ها، نوازندگان از بند اول انگشت نیز برای ضربه زدن استفاده می‌کنند تا صدایی گرم‌تر و پُرتر ایجاد کنند. این تکنیک برای ایجاد تنوع در نوازندگی هنگ‌درام و تغییر شدت و رنگ صدا بسیار مناسب است.
● ضربه با کف دست
نوازندگی با هنگ‌درام فقط به انگشتان محدود نمی‌شود؛ در برخی سبک‌ها برای ایجاد تن‌های افکتیو یا صداهای بم‌تر و عمیق‌تر، از ضربه‌ی کنترل‌شده با کف دست (معمولاً قسمت پایین کف دست یا کنار شست) هم استفاده می‌شود. این تکنیک بیشتر در اجرای ریتم‌های پویا یا ایجاد افکت‌های خاص کاربرد دارد.
● ضربه با بند دوم یا پشت انگشت
نوازندگان باتجربه گاهی از بند دوم انگشت یا پشت آن برای خلق افکت‌های خاص استفاده می‌کنند. این تکنیک در نوازندگی هنگ‌درام، بیشتر در ایجاد قطعات خلاقانه و بداهه‌نوازی کاربرد دارد.
تکنیک‌های ریتمیک در نوازندگی هنگ‌درام
ریتم یکی از مهم‌ترین عناصر در نوازندگی هنگ‌درام است که کیفیت و حس اجرای شما را تعیین می‌کند. چه در ابتدای مسیر یادگیری هنگ‌درام باشید و چه به‌دنبال تبدیل شدن به هنگ‌درام نوازی حرفه‌ای، مهارت در کنترل ریتم و استفاده از ضربات متنوع، برای پیشرفت در این راه ضروری است.
در ادامه دو دسته‌ی اصلی تکنیک‌های ریتمیک را بررسی می‌کنیم:
● ضربات ساده و تکرار‌شونده
ضربات ساده و تکرار‌شونده، پایه‌ای‌ترین تکنیک‌های ریتمیک در نواختن هنگ‌درام هستند که معمولاً با نوک انگشتان تولید می‌شوند. از این ضربات برای ایجاد ریتم‌های ابتدایی و قابل پیش‌بینی استفاده می‌شود.
برای مثال، می‌توانید با ضربات ساده روی نت‌های C و E، یک ریتم ساده و هماهنگ بسازید که پایه‌ای برای ملودی یا هارمونی‌های بعدی باشد (اگر با نت‌های هنگ‌درام آشنایی کافی ندارید، می‌توانید مقاله‌ی نت‌خوانی هنگدارم را مطالعه نمایید).
● ضربات پیچیده و متنوع
ضربات پیچیده شامل الگوهای ریتمیک متنوع و ترکیبی هستند که نیاز به هماهنگی و دقت بیشتری دارند. این تکنیک‌ها با تغییر در سرعت، نوع، شدت و محل ضربه‌ها اجرا می‌شوند و برای ایجاد ریتم‌های پویا و خلاقانه در نواختن آهنگ با هنگ‌درام کاربرد دارند.
به‌عنوان مثال، می‌توانید ابتدا با دست راست روی نت C، سپس با دست چپ روی نت E، بعد با هر دو دست، چهار بار پشت‌سر‌هم و با سرعت بیشتر، روی نت G ضربه بزنید. این ترتیب، نسبت به یک ریتم ساده‌ی تکراری، دارای ساختار پیچیده‌تری است.
تکنیک‌های هارمونیک در نوازندگی هنگ‌درام
برای رسیدن به سطوح بالاتر در نوازندگی هنگ‌درام، یادگیری تکنیک‌های هارمونیک ضروری است. این تکنیک‌ها به شما امکان می‌دهند صدایی چند‌لایه و پُرجنب‌و‌جوش بسازیدکه فراتر از نواختن نت‌های تکی است. با مهارت در تقسیم نت‌ها بین دو دست و نواختن همزمان چندین نت، می‌توانید آکوردهای دل‌نشین و ملودی‌های پیچیده خلق کنید و اجرای خود را به سطحی حرفه‌ای‌تر برسانید.
● تقسیم نت‌ها بین دو دست
در هنگام اجرای ملودی‌ها یا هارمونی‌ها، معمولاً نت‌ها بین دست چپ و راست تقسیم می‌شوند. این روش اگرچه پایه‌ای است، اما در اجرای الگوهای هارمونیک اهمیت زیادی دارد.
برای مثال، می‌توانید نت C را با دست چپ و نت E را با دست راست خود بنوازید تا یک هارمونی ساده و روان بسازید. تسلط بر هماهنگی دو دست نقش مهمی در اجرای قطعات دارد.
● نواختن همزمان چندین نت
نواختن همزمان چند نت، راهی ساده اما قدرتمند برای ساختن فضاهای هارمونیک در نوازندگی هنگ‌درام است؛ روشی که با کمک آن می‌توان صدایی گرم و چند‌لایه ایجاد کرد و پایه‌ی اجرای بسیاری از آکوردهای هنگ‌درام را شکل داد. در این تکنیک دو یا چند نت با هم به صدا در‌می‌آیند تا یک فضای هماهنگ و خوش‌صدا ایجاد شود.
برای اجرای این تکنیک، باید به نت‌های مورد نظر خود، با دو دست و گاه با کمک انگشتانِ دور از هم، مثل انگشت شست و وسط (برای اجرای بیش از دو نت)، همزمان ضربه بزنید.
برای مثال، می‌توانید نت‌های C و E را همزمان بنوازید تا یک هارمونی ساده ایجاد کنید.
تکنیک‌های ملودیک در نوازندگی هنگ‌درام
برای رسیدن به اجرای آزاد و خلاقانه در نوازهدگی هنگ‌درام، تنها یادگیری ریتم کافی نیست. آنچه اجرای شما را شنیدنی و ماندگار می‌کند، تسلط بر تکنیک‌های ملودیک است. در این بخش با مهارت‌هایی آشنا می‌شوید که به شما کمک می‌کنند در مسیر نوازندگی هنگ، از اجرای صرفِ نت‌ها فراتر بروید و به بیان موسیقایی شخصی خود نزدیک شوید.
● آرپژ
در این تکنیک، نت‌های یک آکورد به‌جای نواختن همزمان، به‌صورت جداگانه و پشت‌سر‌هم اجرا می‌شوند. این ترتیب می‌تواند از پایین‌ترین نت به بالا، یا برعکس انجام شود و حس حرکت و عمق به قطعه بدهد. آرپژ، یک تکنیک عالی برای ایجاد ملودی‌های ظریف و پیچیده در نوازندگی هنگ‌درام است.
برای اجرای آرپژ در هنگ‌درام، می‌توانید از یک یا هر دو دست استفاده کنید. اگر از یک دست استفاده می‌کنید، باید نت‌های آکورد را به‌ترتیب و به‌صورت پیوسته (از پایین به بالا یا از بالا به پایین) اجرا کنید؛ اگر هم می‌خواهید از هر دو دست استفاده کنید، می‌توانید نت‌های آکورد را به‌صورت متقارن یا متناوب بنوازید.
برای مثال، برای اجرای آرپژ آکورد Cmaj7 در هنگ‌درام، می‌توانید از ترتیب نت‌های زیر استفاده کنید:
C - E - G - B
یا از این ترتیب استفاده کنید:
C - B - G - E
● سلفژ
سلفژ یکی از تکنیک‌های پایه در موسیقی است که در آن هر نت با یک نام مشخص (مانند دو، رِ، می، فا) شناخته می‌شود. این تکنیک، نقش مهمی در درک بهتر ساختار ملودی و نواختن دقیق نت‌ها دارد.
برای اجرای سلفژ در هنگ‌درام، باید نت‌های روی ساز را با نت‌های موسیقی تطبیق دهید تا بتوانید قطعاتی که بر پایه‌ی نت‌های موسیقایی نوشته شده‌اند را راحت‌تر روی هنگ‌درام اجرا کنید.
برای مثال، نت C روی هنگ‌درام با نت «دو» در سلفژ یکسان است و نت E هنگ‌درام با نت «می» سلفژ.
با یادگیری سلفژ، می‌توانید قطعات معروف و ملودی‌های پیچیده‌تر را با استفاده از هنگ‌درام بنوازید.
● پاساژ
پاساژ در موسیقی به یک بخش کوچک از نت‌ها گفته می‌شود که معمولاً به‌صورت سریع، پیوسته و روان اجرا می‌شود و نقش انتقالی یا تزئینی دارد.
در تکنیک‌های نوازندگی با هنگ‌درام هم، پاساژ به نواختن پشت‌سر‌هم چند نت با الگوی مشخص و روان اشاره دارد که می‌تواند بین دو بخش اصلی قطعه یا به‌عنوان نوعی زینتِ ملودیک استفاده شود.
برای مثال، می‌توانید نت‌های E ،C و D را به‌سرعت و پشت‌سر‌هم بنوازید تا از یک بخش آرام، به بخشی هیجان‌انگیز برسید.
تکنیک‌های افکت در نوازندگی هنگ‌درام
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های نوازندگی هنگ‌درام، توانایی تولید افکت‌های صوتی متفاوت و خلاقانه است. این تکنیک‌ها به شما امکان می‌دهند از مرزهای معمول اجرا فراتر بروید و با صدایی خاص و غیرمنتظره، شنونده را غافلگیر کنید.
اگر در مسیر نواختن با هنگ‌درام به دنبال تجربه‌ای متفاوت هستید، یا می‌خواهید در نوازندگی ساز هنگ‌درام اجرای‌تان را از دیگران متمایز کنید، تکنیک‌های صوتی این فرصت را فراهم می‌کنند تا صدایی خالق کنید که امضای شخصی خود شما باشد.
● تغییر در نوع ضربه برای ایجاد افکت‌های صوتی
افک‌های صوتی در هنگ‌درام، بخشی از بیان شخصی نوازنده‌اند و می‌توانند رنگ و بُعدی متفاوت به قطعه ببخشند. یک روش برای خلق این تکنیک پیشرفته، ایجاد تنوع در نوع فرود ضربه‌ها است؛ مانند ضربات نرم، ضربات محکم یا حتی ضربات با زاویه‌ی خاص.
بسته به نحوه‌ی لمس سطح ساز، شما می‌توانید صدایی آرام، کوبنده یا حتی لرزان ایجاد کنید. با کنترل شدت و حالت ضربه، هارمونی‌هایی خاص و منحصربهفرد ایجاد می‌شوند که به اجرای شما شخصیت و عمق بیشتری می‌دهند.
● تغییر در محل ضربه برای ایجاد افکت‌های صوتی
علاوه‌بر مورد قبل، گاهی با تغییر محل ضربه، از دایره‌ی اطراف نت به قسمت‌های دیگر ساز نیز، نوازندگان هنگ‌درام صداهای متفاوت ایجاد می‌کنند؛ مثل زدن ضربه به شانه‌ی ساز یا فضای بین ناودیس‌ها (اگر اجزای ساز هنگ‌درام را به‌درستی نمی‌شناسید، می‌توانید به مقاله‌ی «آشنایی با ساز هنگ‌درام» مراجعه کنید).
● مالش یا سُرش روی سطح هنگ‌درام
در این تکنیک، به جای ضربه زدن، انگشت یا کف دست را به‌آرامی روی سطح هنگ‌درام می‌کشند. این حرکت باعث ایجاد صدایی پیوسته، نرم و شبیه افکت می‌شود.
نتیجه‌گیری
نوازندگی هنگ‌درام تنها در چند ضربه‌ی ساده خلاصه نمی‌شود، بلکه دنیایی از تکنیک‌های متنوع را در بر می‌گیرد؛ از ضربات پایه گرفته تا تکنیک‌های ریتمیک، هارمونیک، ملودیک و افکتیو، که هرکدام در شکل‌گیری صدای نهایی، نقشی مهم ایفا می‌کنند. آشنایی با این تکنیک‌ها و تکرار مداوم آن‌ها، مسیر رشد هنری نوازنده را هموار می‌کند و به او امکان می‌دهد در نواختن ساز هنگ‌درام، بیان شخصی و منحصربهفرد خود را پیدا کند.
اگر شما هم قصد یادگیری هنگ‌درام، به‌شکلی اصولی و حرفه‌ای را دارید، می‌توانید از مجموعه‌ی آموزش هنگ‌درام خنیاگر استفاده کنید. جایی که این تکنیک‌ها به‌صورت گام‌به‌گام و کاربردی آموزش داده می‌شوند.
پرسش‌های متداول درباره‌ی نوازندگی هنگ‌درام
- آیا نواختن هنگ‌درام سخت است؟ خیر، نواختن هنگ‌درام یکی از لذت‌بخش‌ترین تجربه‌های موسیقایی است که به‌راحتی با آن ارتباط برقرار می‌کنید. یادگیری این ساز ساده است و به‌سرعت انگیزه و اشتیاق شما را برای ادامه‌ی نوازندگی بیشتر می‌کند.
- آیا یادگیری هنگ‌درام بدون معلم ممکن است؟ بله، اما برای یادگیری اصولی و سریع‌تر ساز هنگ‌درام بهتر است از منابع آموزشی ساختارمند استفاده کنید. با مجموعه‌ی آموزشی هنگ‌درام خنیاگر، مسیر یادگیری را قدم‌به‌قدم و حرفه‌ای دنبال خواهید کرد.
- آیا یادگیری هنگ‌درام سخت است؟ یادگیری هنگ‌درام به‌طرز شگفت‌انگیزی ساده و لذت‌بخش آغاز می‌شود. بسیاری از هنرجویان این ساز، تنها پس از چند جلسه می‌توانند ریتم‌ها و ملودی‌های ساده و قشنگ را به‌راحتی اجرا کنند.