صدای هر خواننده ویژگیهای منحصربه فردی دارد که او را از دیگران متمایز میکند. اما در دنیای موسیقی، این صداها براساس دامنه، جنس و ویژگیهای آوایی در دستههای مشخصی قرار میگیرند، از جمله باس (صدای بم مردانه)، باریتون (صدای میانهی مردانه)، تنور (صدای زیر مردانه)، آلتو (صدای بم زنانه)، متزوسوپرانو (صدای میانهی زنانه) و سوپرانو (صدای زیر زنانه). این دستهبندی که با عنوان انواع صدا در خوانندگی بین موسیقیدانان یکی از مباحث مهم محسوب میشود، نهتنها در موسیقی کلاسیک و اپرا، بلکه در سبکهای مدرن مانند پاپ، راک و جَز نیز تأثیرگذار است.
در این مقاله با معروفترین خوانندگان در هر دستهی صوتی آشنا میشویم و بررسی میکنیم که چگونه جنس صدای برجستهی آنها درخشش خاصی به موسیقیشان بخشیده است.
تعدادی از معروفترین خوانندگان باس:
«باس» عمیقترین و بمترین نوع صدا در خوانندگی مردان است. خوانندگان باس به دلیل قدرت، حجم و عمق صدایشان معمولاً نقشهای سنگین و باشکوهی را در موسیقی بر عهده دارند. در ادامه، تعدادی از برجستهترین خوانندگان باس را معرفی میکنیم:
۱- لئونارد کوهن (Leonard Cohen)

سبک: فولکلور، راک
تعدادی از آهنگهای معروف: Hallelujah، Suzanne، Dance Me to the End of Love
این هنرمند بیشتر بهعنوان شاعر و ترانهسرا شناخته میشود، اما اجرای گرم و عمیقش در موسیقی، آوازهایش را نیز جذاب و منحصربهفرد کرده است. کوهن با صدای بم، گرم و خشدار خود، فضایی شاعرانه و احساسی در موسیقی ایجاد میکرد. متن ترانههایش نیز بسیار عمیق و فلسفی بود و با مضامینی چون مذهب، سیاست، مرگ و معنای زندگی، او را از اکثر خوانندگان هم دورهاش متمایز میکرد. با گذر زمان، صدای این هنرمند حتی بمتر و عمیقتر شد و در آلبومهای پایانی کاملاً در محدودهی «باس» قرار گرفت.
۲- جانی کش (Johnny Cash)

سبک: کانتری، فولکلور، راک اند رول، بلوز
تعدادی از آهنگهای معروف: Ring of Fire، Hurt، I Walk the Line
جانی کش با صدای عمیق، زخمدار و داستانسرایانهی خود، سبک خاصی در موسیقی کانتری و فولک ایجاد کرد. اجرای او اغلب ساده، اما تاثیرگذار بود و ترانههایش از زندگی، عشق، عدالت و گاه مسائل اجتماعی حکایت میکرد. جانی کش نیز مانند کوهن، بیشتر در اواخر دوران فعالیتش در محدودهی صدای باس قرار گرفت؛ یعنی زمانی که صدایش بمتر و غمگینتر شد و موسیقیاش نیز رنگی از رنج، اندوه و محنت گرفت.
۳- پل رابسون (Paul Robeson)

سبک: گاسپل، فولکلور، اپرا
تعدادی از آهنگهای معروف: Ol’ Man River، Swing Low Sweet Chariot، Deep River
یکی از شناختهشدهترین خوانندگان باس در تاریخ موسیقی، پل رابسون است. صدای او فوقالعاده بم، قوی و رسا بود. پل رابسون تنها یک خواننده نبود، بلکه فردی چندوجهی بود که در زمینههای مختلف از جمله بازیگری، ورزش، نویسندگی و حقوق بشر نیز فعالیت میکرد. در رابطه با رابسون گفته میشود که صدایش آنچنان قوی و واضح بود که حتی در سالنهای بزرگ هم بدون نیاز به میکروفون شنیده میشد.
تعدادی از معروفترین خوانندگان باریتون:
باریتون، یکی از رایجترین و متنوعترین انواع صدا در موسیقی است که در محدودهای بین باس و تنور قرار میگیرد. این صدا هم در موسیقی کلاسیک و هم در سبکهای مدرن حضوری پررنگ دارد. در ادامه، چند تن از معروفترین خوانندگان باریتون را معرفی میکنیم:
۱- فرانک سیناترا (Frank Sinatra)

سبک: جَز، سوئینگ، پاپ کلاسیک
تعدادی از آهنگهای معروف: My Way، Fly Me to the Moon، Strangers in the Night
فرانک سیناترا نهتنها یکی از بزرگترین خوانندگان باریتون تاریخ، بلکه یکی از نمادهای فرهنگی و موسیقایی قرن بیستم محسوب میشود. صدای مخملی، بیان احساسی قوی، کنترل فوقالعاده بر تنفس و سبک منحصربهفردش در اجرا، جایگاه او را در تاریخ موسیقی ثبت کرده است. سیناترا به جز موسیقی، به بازیگری هم روی آورد و در سینما نیز موفقیت های چشمگیری کسب کرد.
۲- الویس پریسلی (Elvis Presley)

سبک: راک اند رول، پاپ، کانتری، بلوز، گاسپل
تعدادی از آهنگهای معروف: Can’t Help Falling in Love، Jailhouse Rock، Love Me Tender
الویس پریسلی که به «سلطان راک اند رول» معروف است، یکی از تأثیرگذارترین و محبوبترین هنرمندان قرن بیستم محسوب میشود. الویس توانایی خواندن در محدودههای مختلف را داشت، اما صدای طبیعی او در دستهی باریتون قرار میگرفت. او میتوانست نتهای بم و گرم را به زیبایی اجرا کند، اما در عین حال، بهراحتی به نتهای بالاترِ نزدیک به تنور نیز برسد. انعطافپذیری فوقالعادهی صدایش، یکی از دلایلی بود که باعث شد بتواند در سبک های مختلف فعالیت کند.
۳- نت کینگ کول (Nat King Cole)

سبک: جَز، بلوز، سوئینگ، پاپ کلاسیک
تعدادی از آهنگهای معروف: Unforgettable، L-O-V-E، Mona Lisa
نت کینگ کول یکی از تأثیرگذارترین خوانندگان و پیانیستهای سبک جَز و پاپ در قرن بیستم بود. او با صدای گرم، نرم و مخملیاش و سبک خوانندگی روان و صمیمی، شنوندگان را مجذوب خود میکرد. برخلاف بسیاری از همدورهایهایش که صدای قوی و قدرتمندی داشتند، کول به ملایمت، ظرافت و حس عمیق در اجرای آهنگها شهرت داشت. نت کینگ کول بیش از ۱۰۰ آهنگ پرفروش دارد که بسیاری از آنها همچنان محبوب هستند.
تعدادی از معروفترین خوانندگان تنور:
صدای تنور بالاترین نوع صدای مردانه است و یکی از روشنترین و پراحساسترین صداها را در موسیقی ایجاد می کند. بسیاری از خوانندگان تنور، با صدای قوی، پرتحرک و متمایز خود و نیز توانایی خاصشان در اجرای نتهای بالا، توانستند به شهرت جهانی برسند. در ادامه، سه تن از معروف ترین خوانندگان تنور را معرفی خواهیم کرد:
۱- مایکل جکسون (Michael Jackson)

سبک: پاپ، راک، فانک، آراندبی (R&B)، سول
تعدادی از آهنگهای معروف: Beat It، Thriller، Billie Jean
مایکل جکسون با صدای منحصر بهفرد و تواناییهای بی نظیر خود، به عنوان پادشاه پاپ شناخته میشود. او از یکی از بهترین و شفافترین صداهای تاریخ موسیقی پاپ برخوردار بود و قدرت بیهمتایی در بیان احساسات از طریق صدا داشت. مایکل جکسون دارای یک صدای تنور با وسعت بالا بود و در بسیاری از آهنگهای خود، تکنیکهای پیچیدهای مانند ویبراسیونهای نرم و نتهای بلند را به نمایش میگذاشت.
طبق بررسیهای انجام شده مایکل جکسون مشهورترین انسان مرد تاریخ و پرجایزهترین هنرمند جهان میباشد و نکتهی جالب دیگر دربارهی او، آن است که با وجود اینکه بیش از پانزده سال از مرگش می گذرد، ولی همچنان پردرآمدترین انسان مشهورِ درگذشتهی جهان محسوب میشود.
۲- فردی مرکوری (Freddie Mercury)

سبک: راک، پاپ
تعدادی از آهنگهای معروف: Bohemian Rhapsody، We Are the Champions، Somebody to Love
فردی مرکوری نهتنها یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین خوانندگان موسیقی راک بود، بلکه روح و نیروی محرک گروه Queen نیز محسوب میشد. در واقع، بخش بزرگی از شهرت و محبوبیت «کوئین» را میتوان مدیون حضور کاریزماتیک، صدای منحصربهفرد و استعداد بینظیر مرکوری دانست.
صدای او فوقالعاده، بیهمتا و فراتر از تصور بود. مرکوری با صدای تنور خود توانست به یک افسانهی موسیقی تبدیل شود و شهرتی جهانی به دست آورد. از ویژگیهای صدای او میتوان به قدرت، انعطافپذیری، گسترهی صوتی وسیع و توانایی در اجراهای احساسی اشاره کرد.
۳- لوچیانو پاواروتی (Luciano Pavarotti)

سبک: اپرا
تعدادی از اجراهای معروف: Nessun Dorma، O Sole Mio، Ave Maria
پاواروتی یکی از برجستهترین و مشهورترین خوانندگان اپرا در تاریخ موسیقی است. این هنرمند یک خوانندهی لیریک تنور محسوب میشد که در مقایسه با دیگر انواع تنور، صدای نرمتر، روشنتر و انعطافپذیرتری ایجاد میکند. صدای پاواروتی، که او را به یک اسطوره تبدیل کرد، به دلیل شفافیت، قدرت و توانایی انتقال احساسات عمیق، همواره مورد تحسین موسیقیدانان قرار گرفته است. اجراهای او نهتنها در صحنههای اپرا بلکه در میان مخاطبان عام نیز محبوب بود و بسیاری از افراد، به واسطهی او، برای نخستین بار با دنیای اپرا آشنا شدند.
تعدادی از معروفترین خوانندگان آلتو:
صدای «آلتو» پایینترین دسته در میان صدای خوانندگان زن است که گرم، غنی و عمیق است. خوانندگان آلتو در موسیقی پاپ، جَز و حتی اپرا تاثیر زیادی داشتهاند. در این بخش، به برخی از معروفترین خوانندگان آلتو میپردازیم:
۱- ادل (Adele)

سبک: پاپ، جَز، بلوز، سول
تعدادی از آهنگهای معروف: Someone Like You، Hello، Rolling in the Deep
ادل لوری بلو ادکینز که با نام هنری «ادل» شناخته میشود، یکی از پرفروشترین و محبوبترین خوانندگان قرن ۲۱ است. او با صدای عمیق، قدرتمند و احساسیاش بهعنوان یکی از برترین خوانندگان آلتو شناخته میشود. اجرای زندهی ادل به همان اندازهی آهنگهای ضبط شدهاش در استودیو، قوی و تأثیرگذار است و برخلاف بسیاری از خوانندگان امروزی، او بیشتر روی قدرت صدای طبیعی خود تکیه میکند تا جلوههای نمایشی.
آلبوم ۲۱ ادل، که ۳۲ میلیون نسخه از آن به فروش رفته است، تاکنون پرفروشترین آلبوم قرن بیست و یکم بوده است. این هنرمند با آهنگ «اسکایفال» موفق شد حتی جایزهی اسکار و گلدن گلوب بهترین موسیقی فیلم را نیز دریافت کند.
۲- تونی برکستون (Toni Braxton)

سبک: پاپ، سول، آراندبی (R&B)
تعدادی از آهنگهای معروف: Un-Break My Heart، Breath Again، He Wans’t Man Enough
تونی برکستون یکی از برجستهترین خوانندگان دههای ۹۰ و ۲۰۰۰ میلادی است. او با صدای گرم، عمیق و احساسی خود توانست به شهرت جهانی دست یابد. دامنهی صوتی بم «برکستون» بین خوانندگان زن بسیار نادر است و هر آهنگی که میخواند پر از احساسات عمیق است. سبک خواندن این هنرمند ترکیبی از لطافت، قدرت و غم عمیق است و شنونده را کاملاً تحتتأثیر قرار میدهد.
«برکستون» علاوه بر خوانندگی، در آهنگسازی و تهیهکنندگی موسیقی نیز فعالیت داشته و همچنان یکی از هنرمندان الهامبخش برای نسلهای جدید خوانندگان در موسیقی است.
۳- شر (Cher)

سبک: پاپ، راک، فولکلور، دیسکو
تعدادی از آهنگهای معروف: Believe، If I Could Turn Back Time، I Got You Babe
شر (شرلین سرکیسیان) یکی از افسانهایترین خوانندگان تاریخ موسیقی است که بیش از ۶ دهه در صنعت موسیقی فعالیت داشته و همچنان تأثیرگذار است. او نهتنها یک خواننده، بلکه بازیگر، فعال اجتماعی و آیکون مُد نیز محسوب میشود. صدای خاص او که در دستهی آلتو قرار میگیرد، بم، قوی، نافذ و منحصربهفرد است و باعث شده آثارش از دیگر خوانندگان متمایز شود.
صدای بم «شر»، وضوح در نتهای پایین و ویبراتوهای خاص و متفاوتش در نتهای کشیده، امضاهای موسیقی او هستند. این هنرمند توانسته در ژانرهای مختلف، موفق عمل کند و با تغییرات موسیقی طی سالهای طولانی، کاملاُ خود را تطبیق دهد و حتی گاهی جلوتر از زمان خود حرکت کند.
تعدادی از معروفترین خوانندگان متزوسوپرانو:
«متزوسوپرانو» صدایی میان «سوپرانو» و «آلتو» است که عمق و گرمای بیشتری نسبت به صداهای سوپرانو و وضوح و شفافیت بیشتری نسبت به صداهای آلتو ایجاد میکند. این محدودهی صدایی در انواع سبکهای موسیقی از جمله پاپ، راک و جَز کاربرد دارد و بسیار پرطرفدار است. در ادامه، تعدادی از برجستهترین خوانندگان متزوسوپرانو را بررسی خواهیم کرد:
۱- مدونا (Madonna)

سبک: پاپ و الکترونیک
تعدادی از آهنگهای معروف: La Isla Bonita، Material Girl، Papa Don’t Preach
مدونا (مدونا لوئیز چیکونی) که در دنیای موسیقی عنوان «ملکهی پاپ» را دارد، از دههی ۱۹۸۰ تا امروز یکی از تأثیرگذارترین چهرههای موسیقی بوده است. او نهتنها یک خواننده، بلکه یک نماد فرهنگی و پیشرو در صنعت موسیقی است که بارها با تغییر تصویر و سبک موسیقی خود، جریانهای جدیدی در پاپ خلق کرده است.
مدونا یک «متزوسوپرانو» و دارای دامنهی صوتی وسیعی است. این انعطافپذیری به او این امکان را داده که به راحتی بین نتهای مختلف حرکت کند و در بین موسیقیهای متفاوت جا بیفتد. به ویژه در آلبومهای الکترونیک خود، او توانسته صدایش را با تکنیکهای دیجیتال و صداهای جدید تطبیق دهد، در حالی که همچنان با اصالت و احساسبرانگیز باقی بماند.
صدای جذاب مدونا، نوآوریهایش در موسیقی و اجرای خاصش در صحنه، باعث شده که بسیاری از خوانندگان امروزی مانند بریتنی اسپیرز، لیدی گاگا و ریحانا از او الهام بگیرند.
۲- بیانسه (Beyoncé)

سبک: پاپ، هیپهاپ، کانتری، آراندبی (R&B)
تعدادی از آهنگهای معروف: Crazy in Love، Halo، Single Ladies
بیانسه یکی از بزرگترین و شناختهشدهترین هنرمندان پاپ و R&B در دنیا است. او توانسته با صدای استثنایی و تکنیکهای آوازخوانی خود، در سطح جهانی مطرح شود و میلیونها طرفدار را جذب کند. دامنهی صوتی وسیع و متنوعش، به او این امکان را داده تا در سبکهای مختلف فعالیت کند و صدای خود را بهخوبی با هریک از آنها تطبیق دهد.
از دیگر ویژگیهای صدای بیانسه، قدرت و شفافیت آن است. او قادر است صدایش را با نیروی زیاد و دقت بالا در اجراهای زنده و استودیویی به نمایش بگذارد. همچنین کنترل نفس بینظیرش باعث شده بتواند به راحتی در مدت زمان طولانی، آهنگهای سنگین را بدون از دست دادن کیفیت صدا اجرا کند.
توانایی بیانسه در کنترل نفس، اجرای نتهای بالا و استفاده از تحریرهای پیچیده، در کنار اجراهای زندهی خیرهکننده، او را به یکی از معروفترین و پرفروشترین خوانندگان حالحاضر دنیا تبدیل کرده است.
۳- ریحانا (Rihanna)

سبک: پاپ و آراندبی (R&B)
تعدادی از آهنگهای معروف: Umbrella، We Found Love، Diamonds
روبین ریحانا فنتی مشهور به «ریحانا» یکی از مشهورترین خوانندگان موسیقی پاپ و R&B در دو دههی اخیر است. او که اصالتاً اهل باربادوس است، با صدای منحصربهفرد، سبکهای متنوع و شخصیت کاریزماتیک خود توانسته به یکی از موفقترین هنرمندان موسیقی جهان تبدیل شود.
صدای او که در دستهی متزوسوپرانو قرار میگیرد، دامنهی وسیعی دارد و هم در قطعات احساسی و عاشقانه و هم در ترانههای ریتمیک و پرانرژی درخشش ویژهای دارد.
ریحانا علاوه بر موسیقی، در دنیای مد و زیبایی و کارهای خیریه نیز فعال است و با وجود اینکه از سال ۲۰۱۶ تاکنون آلبوم جدیدی منتشر نکرده است، همچنان یکی از محبوبترین و تأثیرگذارترین خوانندگان حالحاضر محسوب میشود.
تعدادی از معروفترین خوانندگان سوپرانو:
«سوپرانو» بالاترین دامنهی صوتی را در بین انواع صدا در خوانندگی دارد و بسیاری از تأثیرگذارترین خوانندگان تاریخ موسیقی را در خود جای داده است. از سوپرانوهای اپرایی که با نتهای درخشان و قدرت خارقالعادهی صدایشان شناخته میشوند تا سوپرانوهای موسیقی پاپ که با تحریرهای شفاف و دامنهی صوتی وسیع خود محبوب گشتهاند. در ادامه چند تن از معروف ترین خوانندگان سوپرانو را معرفی خواهیم کرد:
۱- سلن دیون (Céline Dion)

سبک: پاپ، شانسون، سافت راک
تعدادی از آهنگهای معروف: My Heart Will Go On، The Power of Love، Because You Loved Me
سلن دیون یکی از تأثیرگذارترین خوانندگان سوپرانو در تاریخ موسیقی پاپ است. او با صدای قدرتمند، شفاف و کنترل بینظیرش بر روی نتهای بالا شناخته میشود. اجرای احساسی و لطیف او در آهنگ My Heart Will Go On نهتنها «دیون» را در سطح جهانی به محبوبیت رساند، بلکه باعث شد به عنوان ملکهی بالادهای احساسی نیز در دنیای موسیقی شناخته شود.
سلن دیون که پرفروشترین هنرمند زن کانادایی در تاریخ موسیقی است، در طول دههها، نهتنها در موسیقی پاپ، بلکه در سبکهای دیگر، موسیقی فیلم و اجراهای زنده خوش درخشیده و همچنان یکی از بزرگترین خوانندگان زن در بین هنرمندان محسوب میشود.
۲- ماریا کری (Mariah Carey)

سبک: پاپ، هیپهاپ، سول، آراندبی (R&B)
تعدادی از آهنگهای معروف: Hero، We Belong Together، Without You
ماریا کری یکی از پرآوازهترین خوانندگان موسیقی پاپ و R&B است. او به داشتن دامنهی صوتی فوقالعاده وسیع (۵ اکتاو) و توانایی خواندن Whistle Notes (گسترهی صوتی سوت) معروف است. صدای «کری» ترکیبی از قدرت، لطافت و انعطافپذیری بالا است که او را به یکی از بهترین خوانندگان تاریخ موسیقی تبدیل کرده است.
در سال ۲۰۱۹، بیلبورد بر اساس اجرای آلبومها و تک آهنگهای او در چارت، او را به عنوان برترین هنرمند زن تاریخ ایالات متحده معرفی کرد. در سال ۲۰۲۳ نیز از سوی رولینگ استون به عنوان پنجمین خوانندهی برتر تمامی دوران شناخته شد. علاوه بر اینها «کری» تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیون فروش در سراسر دنیا داشته است که او را در فهرست پرفروشترین هنرمندان موسیقی تاریخ قرار میدهد.
با چنین موفقیتهای بینظیری نام ماریا کری برای همیشه در تاریخ موسیقی ماندگار خواهد شد و الهامبخش خوانندگان نسلهای جدید و دورههای بعد باقی خواهد ماند.
۳- کریستینا آگیلرا (Christina Aguilera)

سبک: پاپ، هیپهاپ، سول، آراندبی (R&B)
تعدادی از آهنگهای معروف: Beautiful، Genie in a Bottle، Hurt
کریستینا آگیلرا یکی از قویترین خوانندگان سوپرانو در دنیای موسیقی است. او به خاطر قدرت بینظیر صدا، تحریرهای پیچیده و دامنهی صوتی گستردهاش معروف است. «آگیلرا» یکی از معدود خوانندگان پاپ است که میتواند در سبک های مختلفی بدرخشد و به همین دلیل یکی از متنوعترین خوانندگان نسل خود محسوب میشود.
این هنرمند وسعت صوتی بالایی دارد (حدود ۴ اکتاو)؛ تحریرهایش پرجزئیات و قوی است و توانایی اجرای Belt Notes را نیز دارد. این صدای کمنظیر و تکنیکهای حرفهای، در کنار جوایز متعددی که کریستینا آگیلرا در طول بیش از دو دهه فعالیت حرفهای کسب کرده، او ار به یکی از بهترین خوانندگان نسل خودش تبدیل کرده است.
در این مقاله، ما به معرفی و بررسی تعدادی از بهترین خوانندگان در دستههای مختلف صدا پرداختیم. هرکدام از این هنرمندان با ویژگیهای منحصربهفرد صدای خود تأثیر زیادی در دنیای موسیقی گذاشتهاند. موفقیتها و جوایز دریافتی این خوانندگان نشان میدهد که چگونه توانستهاند با صدایشان و کوششها و تلاشهایی که در جهت پرورش آن انجام دادند، در میان تأثیرگذارترین هنرمندان دنیا قرار بگیرند.
درک و تشخیص انواع مختلف صدای خوانندگان میتواند یکی از اولین گامهای هر هنرجوی آواز در مسیر یادگیری موسیقی باشد. با تشخیص صداها و نوع صدای خود، میتوانید در انتخاب سبک موسیقی و تکنیکهای خوانندگی عملکرد بهتری داشته باشید و زودتر به نتیجهی دلخواهتان در دنیای آواز و خوانندگی برسید.