تعویض سیم سنتور زمانی لازم می شود که سیم های سنتور پاره شود. پاره شدن سیم سنتور به دلایل گوناگونی رخ می دهد. دلایل گوناگونی مثل بالا بودن کوک یا زنگ زدگی سیم و غیره. در این مقاله نحوه تعویض و بستن سیم سنتور را به شما آموزش خواهیم داد.
آشنایی مختصر با سیم سنتور
ضخامت سیم سنتور بسته به جنس و نوع صدا ۴/۰_ ۴۵/۰ است. دقت کنید که کیفیت نوع سیم در صداسازی تأثیرگذار است. از این رو برای تعویض سیم سنتور حرفه ای اغلب از سیم های برنزی استفاده می شود. اگر به طور حرفه ای از سنتور استفاده شود باید حداقل هر ۴ ماه یکبار و حداکثر هر سال سیم را عوض کنید. در صورت استفاده معمولی پس هر دو سال یک بار نیاز است که سیم سنتور را عوض کنید. در ضمن نیازی به تعویض سیم در زمان سیاه شدن نیست. چرا که شما می توانید با سمباده آن را تمیز کنید.
زمانی که سنتور در رطوبت باشد یا محیط مرطوب باشد، سیاه شدن سیم سنتور اتفاق می افتد. سیاه شدن زیاد سیم سنتور بر اثر تبادل الکترون رخ می دهد. علت آن نیز عناصر سیم و چوب به کار رفته در سنتور است. برای تعویض و بستن سیم سنتور باید به سه مورد زیر توجه کنید.
ارزش هر سیم سنتور
اگر یک سیم ارزان قیمت می خرید باید منتظر صدای بی کیفیت آن باشد.
تمرین یا اجرا
سیم های مخصوص کنسرت صدای بهتری از لحاظ شفافیت، حجم صدا، طنین و غیره دارند.
عمر مفید سنتور
اگر با ساز خودتان کار می کنید عمر مفید سیم ۶ تا ۱۲ ماه است. شاید بعد از مدت گفته شده سیم ظاهرا خراب نباشد اما کیفیت صدای سنتور پایین خواهد آمد.
نحوه تعویض و بستن سیم سنتور
قبل از توضیح در مورد چگونگی تعویض سیم ساز سنتور باید علت نیاز به تعویض آن را توضیح دهیم. سیم سنتور ممکن است بر اثر فشار بالا و ساییدگی فلزات در بخش خرک و شیطانک فاسد شود. همچنین علت استفاده از سیم های زرد در سنتور، کم بودن فشار به سنتور است. به همین دلیل سیم های زرد بیشتر پایین و بالا می شوند. برای کوک مناسب در سنتور از قبل سنتور را در محل استفاده بگذارید و بعد استفاده کنید. در مورد چگونگی تعویض سیم سنتور باید بگوییم که روش زیر بسیار معمول است.
سیم سنتور گوشی سمت راست شروع شده آن را از روی خرک و شیطانک عبور داده تا به سیم گیر وصل شود. اگر دقت کنید خواهید دید که روی هر خرک ۴ سیم وجود دارد. در صورت شماره گذاری سیم ها به شکل زیر خواهند بود.
- سیم یک (بالاترین سیم)
- سیم دو (سیم گیر و گوشی دو)
- سیم سه (سیم گیر و گوشی سه)
- و سیم چهار (پایین ترین سیم)
زمانی که هوا سرد و گرم می شود سیم ها کوک خالی می کنند. خالی شدن کوک سنتور فقط در اثر سرد و گرم شدن هوا نیست. چرا که ممکن است این اتفاق بر اثر نواختن سنتور با سرعت زیاد باشد. برای تعویض سیم سنتور باید گوشی های بالا را به سیم گیرهای که در قسمت پایین قرار دارند وصل کنید. سپس گوشی های پایینی را نیز به سیم گیرهای که در قسمت بالا قرار دارند وصل کنید. این کار سبب از بین رفتن اختلاف حرارت ۴ سیم روی سنتور می شود. در نتیجه سیم های سنتور در انقباض و انبساط شرایط یکسانی خواهند داشت.
توضیحات تکمیلی در مورد بستن سیم سنتور
سیم های بالایی و پایینی، سیم ۱ و ۴ هستند. سیم ۱ به سیم کمتری نسبت به سیم ۴ نیاز دارد. برای وصل کردن گوشی بالایی باید سیم را به سیم گیر بالایی وصل کنید. در نهایت سیم ۱ کوتاه ترین و سیم ۴ بلندترین مقدار سیم را لازم دارد.
کوک سنتور طبق کشش هر سیم و فاصله میان شیطانک برابر است و کوک یکسانی دارد. ولی در صورتی که مقدار سیم بیشتر شود سیم ها بر اثر تغییرات دما منبسط و منقبض شوند. برای هماهنگی بین نت ها باید بهترین جنس سیم را بخرید. سیمی که در برابر حرارت تغییر نکند.
اگر سنتور مستطیل شکل را بخرید در زمان بستن سیم سنتور، سیم ها بهتر صدا تولید می کنند. اگر برای تعویض سیم سنتور از سیم زرد استفاده کنید می بینید که سیم صدای بیشتری را نسبت به طول خود دارد. پس برای عوض کردن سیم سنتور باید نکات زیر را در نظر داشت.
- سنتور مستطیلی شکل بخرید.
- سیم های زرد رنگ را بخرید.
- سیم ها را به صورت بالا به پایین روی سیم گیر ببندید.
تا در نتیجه سیم های سنتور از تغییرات حرارتی در امان باشند.
آموزش گام به گام تعویض سیم سنتور
یکی از مهمترین علل عوض کردن سیم سنتور پارگی سیم است که بر اثر چرخش گوشی های سنتور رخ می دهد. چرخش گوشی ها سبب چرخیدن سیم و پارگی آن می شود. در سنتورهای که دارای کوک روان هستند پارگی سیم ها ممکن است بر اثر زنگ زدگی سیم، کوک زیاد سیم و غیره رخ دهد. تعویض و بستن سیم سنتور کار سختی نیست و انجام آن در خانه نیز امکان پذیر است. برای بستن سیم ساز سنتور ابتدا وسایلی چون میخ، انبردست و سیم چین را آماده کنید. سپس مراحل زیر را انجام دهید.
بعد از رد کردن سیم از سوراخ مهره آن را بالا بیاورید تا یک هشت به وجود بیاید. انتهای سیم را به دور تا دور بخش بلند بپیچانید. با خود سیم و دنباله اش یک زاویه عمود درست کنید و سیم را ۲ تا ۳ بار بچرخانید.
با انبردست سیم پیچیده شده دور خود را بگیرید و نیم دور خلاف خلاف جهت سیم بچرخانید تا در تعویض سیم سنتور تراکم به وجود بیاورید.
بعد از روان کوک کردن پیچ و مهره، دورن بدنه آن را به طرف سیم گیر برسانید. سیم را بالا بیاورید و با سیم چین سیمی که سفید رنگ است را روی شیطانک بچرخانید.
گره ای را با نخ ایجاد کنید. طوری که دایره گره از میخ رد شود. محل گره را با انبردست بگیرید و در جهت عکس بچرخانید.
در آخر با ناخن شست و انبردست مراحل بستن سیم سنتور را کامل کنید.
چه وقت نیاز به تعویض سیم سنتور دارید
سازهای که دارای سیم هستند، رسیدگی بیشتری لازم دارند. اگر نحوه درست عوض کردن سیم سنتور را بدانید دیگر مشکلی در ایجاد صدای باکیفیت ساز نخواهید داشت. زمان بستن سیم جدید سنتور با توجه به عواملی چون ساعات تمرین، فشار دست، رطوبت محیط، مرغوبیت سیم و غیره متفاوت است. عوامل زیر سبب نیاز به تعویض سیم می شود.
- زنگ زدگی
- رنجه شدن پشت پرده سنتور
- پایدار نبودن کوک
- گر زردن
- دو صدایی سنتور
در ضمن زمان تعویض سیم برای هر نوازنده متفاوت است.
مراحل بستن سیم جدید سنتور
برای بستن سیم سنتور به مراحل زیر دقت کنید.
- تقریبا ۸۰ سانت نخ قرقره را گره بزنید و با سریش دور گوشی بپیچانید.
- ۱۲۰ سانت از سیم را جدا کنید و به شکل زنجیروار بپیچانید. یعنی ۵ سانت از سیم را روی سیم بگذارید و یک حلقه بسازید.
- بعد با انگشت سبابه و شست حلقه را فشار دهید و سیم را بتابانید. سیم ها باید به شکل زنجیره بافته شوند و دور هم نپیچند. برای اینکه مطمئن شوید گره را درست زده اید از باز نشدن گره مطمئن شوید.
- دو سر حلقه را به طرف نخ قرقره ببرید و گره بزنید. بعد خلاف عقربه های ساعت بپیچانید. با دست تان سیم را بکشید تا سیم به طور محکم دور گوشی سفت شود.
- در آخرین مرحله از بستن سیم سنتور باید سیم را در جهت شیار شیطانک ببندید. طوری که سیم روی گوشی به شکل صاف با شیطانک قرار بگیرد.
کوک کردن بعد از تعویض سیم سنتور
- بعد از بستن سیم سنتور سعی کنید ته مانده گره ها را بشکنید و هر گونه زایده را از بین ببرید.
- برای کوک کردن باید سیم را بگیرید و بکشید تا به فرکانس دلخواه تان برسید.
- در صورتی که نکات مهم کوک کردن را رعایت نکنید، سیم سنتور گیر می کند. برای رفع گیر کردن سیم ها باید از گرافیک یا صابون در روان کردن آن استفاده شود.
- برای آسیب نرسیدن و فشار وارد نشدن به سیم، روی کاسه تار کمی چسب کاغذی بگذارید.
- بعد از تعویض سیم سنتور سعی کنید در زمان نواختن با مچ دست تان خراش روی تار ایجاد کنید.
راه تعویض سیم سنتور چیست
همان طور که متوجه شدیید با فاسد شدن سیم سنتور باید به فکر تعویض سیم سنتور بیفتید. رطوبت عامل اصلی فاسد شدن سیم سنتور بوده و نشانه آن تغییر رنگ سیم است. برای تعویض و بستن سیم سنتور کارهای زیر را انجام دهید.
گام اول
با سیم های شکلی ۸ مانند ایجاد کنید. بدین صورت که سیم از زیر سوراخ رد شود و بالا برود. با سیم و دنباله اش زاویه ۹۰ درجه درست کنید و کمی از سیم را دور خودش بپیچانید.
گام دوم
برای تعویض سیم سنتور، سیم را خلاف جهت خود بپیچانید و تا زمانی که تراکم سیم ها اندازه هم شد ادامه دهید.
گام سوم
مرحله سوم تعویض سیم سنتور، وارد کردن پیچ و مهره روی بدنه است. پیچ و مهره ها را درون شیار خود رد کنید و به سمت سیم گیر خود برسانید.
گام چهارم
بعد از بستن سیم سنتور با گره انتهای هر سیم را با انبردست جا بیندازید.
یک راه حل آسان برای بستن سیم سنتور
یک راه آسان برای بستن سیم سنتور روش زیر است. پشت گوشی های بالا را به طرف سیم گیرهای پایین و گوشی های پایین را به طرف سیم گیرهای بالا ببرید و وصل کنید. با این روش اختلاف حرارت ۴ سیم به خرک برطرف شده و شرایط یکسان می شود. برای هماهنگی بین دیگر نت ها باید سیم های با جنس خوب انتخاب کنید. سیم های که دارای جنس خوبی هستند در برابر حرارت تغییر نمی کنند. سیم های خرک ۱، ۲ و ۳ چون کمتر کشیده می شوند بهتر است از سیم زرد باشند.
نت “ایی بی” زرد رنگ طول کمی دارد و جنس سیم همان صدایی را دارد که نت “ایی بی” خرک می دهد. پس برای جلوگیری از عوض شدن حرارت سیم ها به روش گفته شده آن را ببندید. در مورد نتیجه گیری تعویض سیم سنتور یا بستن سیم سنتور باید گفت که طبق توضیحات گفته شده عمل کنید. فراموش نکنید که عوض کردن سیم سنتور اغلب بر اثر فاسد شدن آن رخ می دهد که اگر تعویض نشود سازتان ناکوک می شود.