آموزش گیتار کلاسیک برای بسیاری از مبتدیان با یک سؤال مهم شروع می‌شود: «از کجا باید آغاز کنم؟» اگر شما هم در مسیر یادگیری گیتار کلاسیک احساس سردرگمی می‌کنید و بین روش‌ها و منابع مختلف مردد مانده‌اید، نگران نباشید. در این مقاله یک مسیر گام‌به‌گام برای آموزش گیتار کلاسیک به شما معرفی می‌کنیم که از شروع نوازندگی گیتار کلاسیک تا اجرای اولین قطعات همراهتان خواهد بود.
در این راهنما، شما با ۸ مرحله‌ی کاربردی آشنا می‌شوید که هم روند یادگیری‌تان را تسریع می‌کند و هم تکنیک‌ها و نکات کلیدی را برای اجرای آهنگ‌ها به شما آموزش می‌دهد. (اگر هنوز با سبک نوازندگی این نوع از گیتار آشنا نیستید، پیش از مطالعه‌ی این مطلب، پیشنهاد می‌کنیم سری به مقاله‌ی سبک نوازندگی گیتار کلاسیک بزنید.)
۱. نخستین گام در آموزش گیتار کلاسیک: شناخت نام اجزای گیتار
پیش از آنکه وارد دنیای آکوردها، ریف‌ها یا تکنیک‌های پیشرفته‌ی آموزش گیتار شوید، لازم است ابتدا به‌خوبی با سازتان و اجزای مختلف آن آشنا شوید. در یادگیری گیتار کلاسیک، دانستن نام بخش‌های مختلف گیتار به شما کمک می‌کند که راحت‌تر با آموزش‌ها پیش بروید.
تصور کنید در یک فیلم آموزشی به شما گفته شود « انگشت ۲ خود را روی سیم ۵، فرت ۲ قرار دهید و با دست دیگر پیک را نزدیک خرک فرود آورید»؛ اگر این اصطلاحات را نشناسید، ادامه دادن بسیار دشوار خواهد شد.
شناخت اجزای گیتار و اصطلاحات اولیه مثل شماره‌گذاری سیم‌ها و انگشتان، اولین قدم مطمئن در آموزش گیتار کلاسیک از پایه است و مسیر یادگیری‌تان را بسیار روان‌تر می‌کند.
۲. دومین گام در آموزش گیتار کلاسیک: آشنایی با نحوه خواندن نمودارهای آکورد و تبلچرها
در مسیر آموزش گیتار کلاسیک، مهم است که بتوانید Guitar TAB (تبلچر)، نت‌نویسی استاندارد و نمودار آکوردها را بخوانید. اگر این روش‌ها را یاد نگیرید هم می‌توانید گیتار زدن را بیاموزید، اما این کار زمان زیادی از شما می‌گیرد و پیشرفتتان کند می‌شود.
یادگیری نحوه‌ی خواندن تبلچر باعث می‌شود بتوانید آهنگ‌های دل‌خواهتان را تمرین کنید و آن‌ها را زودتر یاد بگیرید. تقریباً برای هر آهنگ محبوب، نسخه‌ی Guitar TAB آن به‌صورت آنلاین در دسترس است. وقتی بدانید هر خط، سیم و هر عدد روی آن، فرت مربوطه را نشان می‌دهد، متوجه می‌شوید که این یک روش سریع و ساده برای یادگیری آهنگ است.
در کنار آن، آشنایی با آکوردهای گیتار هم ضروری است. هر سبکی از گیتار را هم که قصد داشته باشید یاد بگیرید، قطعاً سرشار از ریتم‌نوازی و آکوردگیری خواهد بود.
یادگیری آکورد به روش تصویری یکی از روش‌های ساده و سریع برای نشان دادن نحوه‌ی نواختن آکورد روی گیتار است که در زیر می‌توانید نمونه‌ای از آن را ببینید:
وقتی یاد گرفتید چگونه نمودارهای آکورد را بخوانید، خیلی زود قادر خواهید بود نواختن آهنگ‌های ساده را هم شروع کنید.
۳. سومین گام در آموزش گیتار کلاسیک: یادگیری تمرینات انگشتان
قبل از ورود به دنیای آکوردها یا ریف‌ها، لازم است بدانید چگونه انگشتان خود را به‌شکل درست روی دسته‌ی گیتار قرار دهید. اختصاص چند دقیقه برای تقویت و اصلاح حرکات انگشتان در زمان انجام تمرین گیتار کلاسیک، به شما کمک می‌کند کنترل بیشتری روی ساز داشته باشید و از فشار یا آسیب به انگشتان خود نیز جلوگیری کنید.
تمرینات گرم کردن قبل از اجرا، یکی از رایج‌ترین و مفیدترین این تمرین‌هاست که هم برای نوازندگان مبتدی و هم گیتاریست‌های حرفه‌ای توصیه می‌شود. علاوه بر آن، فراگیری تکنیک‌های دست چپ گیتار هم می‌تواند در این زمینه مفید و راهگشا باشد.
یکی از اهداف مهم چنین تمریناتی در هنگام شروع کار، این است که بتوانید یک نت را به‌طور صحیح و بدون هیچ‌گونه سر‌و‌صدای اضافی بنوازید. هنگامی که بتوانید به‌راحتی برخی از تمرینات انگشت را اجرا کنید، آماده یادگیری چند ریف و آکورد اساسی گیتار خواهید بود.
۴. چهارمین گام در آموزش گیتار کلاسیک: آموختن چند ریف ساده گیتار
بعد از اینکه در انگشت‌گذاری به مهارت قابل قبولی رسیدید، وقت آن است که وارد دنیای ریف‌های گیتار شوید. ریف (Riff) به الگوی کوتاه و تکرارشونده‌ای از نت‌ها گفته می‌شود که معمولاً پایه‌ی اصلی یک آهنگ را می‌سازد. یادگیری چند ریف ساده، هم یک تمرین عالی برای هماهنگی دست‌هاست و هم حس اجرای واقعی موسیقی را به شما می‌دهد.
یکی از نمونه‌های معروف، ریف آهنگ Come as You Are از گروه نیروانا است که با استفاده از تبلچر به‌راحتی قابل یادگیری است. این نوع ریف‌ها برای مبتدیان بسیار مناسب و سرگرم‌کننده هستند و می‌توانید خیلی زود آن‌ها را اجرا کنید.
اگر سه گام قبلی یعنی شناخت اجزای گیتار، یادگیری نمودارهای آکورد و تبلچرها، و تمرینات تقویت انگشت‌گذاری را به‌خوبی انجام داده باشید، اجرای ریف‌ها برایتان ساده خواهد بود. اما اگر نواختن گیتار در این مرحله همچنان برایتان دشوار است، بهتر است کمی بیشتر روی مراحل قبلی آموزش مقدماتی گیتار کار کنید تا تسلطتان افزایش یابد.
۵. پنجمین گام در آموزش گیتار کلاسیک: فراگیری آکوردهای پایه
در مسیر آموزش گیتار کلاسیک مبتدی، بهتر است تمرین‌هایتان را به دو بخش تقسیم کنید: اجرای ریف‌ها و آکورد زدن. ریف‌ها شما را با تکنیک‌های گیتار کلاسیک و اجرای دقیق نت‌ها آشنا می‌کنند، اما آکوردها دنیای دیگری از موسیقی را پیش رویتان می‌گذارند.
آکوردها اساس بسیاری از آهنگ‌ها در سبک‌های مختلف گیتار هستند و دانستن آن‌ها به شما کمک می‌کند تا بتوانید سطوح بالاتری از نوازندگی را تجربه کنید.
البته یادگیری و اجرای آکورد، کمی دشوارتر از ریف‌های پایه است. زیرا برخلاف ریف‌های پایه که در آن‌ها از تک‌نت‌ها یا دونتی‌ها با فواصل ساده استفاده می‌شود، در آکورد باید هم‌زمان چندین نت روی سیم‌ها و فرت‌های مختلف نگه داشته شود.
به همین دلیل، بهتر است قبل از ورد به دنیای آکوردها، مهارت خود را در اجرای ریف‌های ساده تقویت کنید. وقتی بتوانید به‌راحتی یک یا دو نت را با کیفیت خوب اجرا کنید، آنگاه نواختن چهار نت هم‌زمان بسیار ساده‌تر خواهد بود.
۶. ششمین گام در آموزش گیتار کلاسیک: آموختن الگوهای آسان نوازندگی
هنگامی که در آموزش گیتار سبک کلاسیک، یادگیری چند ریف و آکورد ساده را پشت سر گذاشتید، وقتش رسیده که چند الگوی ضربه زدن به سیم‌ها را هم یاد بگیرید. منظور از الگو، نظم و ترتیب حرکات دست راست است که سیم‌ها را به صدا درمی‌آورد.
برای مثال، یک الگوی خیلی ساده این است که در هر ضرب فقط دست راست را به سمت پایین روی سیم‌ها بکشید (Downstroke). یک الگوی دیگر این است که در ضرب اول به سمت پایین و در ضرب بعد به سمت بالا زخمه بزنید (Down-Up). این حرکات را زنجیره‌ای تکرار می‌کنیم تا ریتم شکل بگیرد.
وقتی این الگوها را یاد بگیرید، دیگر تمرینتان شبیه نواختن واقعی می‌شود و حس یک نوازنده‌ی گیتار را پیدا می‌کنید.
۷. هفتمین گام در آموزش گیتار کلاسیک: ایجاد عادت‌های خوب در تمرین
پیشرفت نوازندگی، بیشتر از اینکه به استعداد وابسته باشد، به عادت‌های خوب در تمرین برمی‌گردد. هنرجویانی که این عادت‌ها را می‌سازند، هم از یادگرفتن گیتار لذت می‌برند، هم سریع‌تر پیشرفت می‌کنند. در مقابل، نبود عادت‌های درست باعث دل‌سردی و حتی رها کردن نوازندگی می‌شود.
چند نکته‌ی مهم برای ساختن عادت‌های خوب تمرینی:
- محیط تمرین ثابتی داشته باشید: یک گوشه‌ی آرام، با نور و دمای مناسب در خانه را برای تمرین خود انتخاب کنید. به این ترتیب با راحتی‌خیال و رغبت بیشتری، سراغ ساز خود می‌روید.
- هر روز تمرین کنید و استمرار داشته باشید: حتی ۱۰ دقیقه تمرین روزانه روی انگشت‌ها، ریف‌ها یا آکوردهای گیتار برای ارتقای مهارت شما مفید است. به یاد داشته باشید که جلسات تمرینی کوتاه و منظم از جلسات طولانی اما پراکنده مؤثرتر خواهند بود.
- با برنامه‌ریزی پیش بروید: داشتن یک برنامه‌ی تمرینی هم به رشد مهارت شما سرعت می‌دهد، هم از بازیگوشی ذهن و فرار از تمرین پیشگیری می‌کند. خوب است که بدانید قبل از شروع تمرین، قرار است روی چه تکنیک یا آهنگی کار کنید.
- تسلیم نشوید: گاهی ممکن است با برخی حرکات و تکنیک‌ها، خسته یا دچار افت انگیزه شوید. اما مهم این است که تمرین را رها نکنید و با تکنیک‌های افزایش انگیزه در نوازندگی و مقاومت و استمرار، علاقه‌ی خود را پیگیری کنید.
- قدم‌به‌قدم جلو بروید: قبل از رفتن به سراغ تکنیک‌های دشوارتر، مطمئن شوید که اصول پایه را کامل یاد گرفته‌اید.
۸. هشتمین گام در آموزش گیتار کلاسیک: اجرای اولین آهنگ کامل
وقتی در مسیر یادگیری گیتار چند ریف ساده، آکوردهای پایه و الگوهای ابتدایی را یاد گرفتید، زمان آن رسیده که اولین آهنگ کامل خود را اجرا کنید. این مرحله یک نقطه‌ی عطف مهم در مسیر آموزش نواختن گیتار کلاسیک برای مبتدیان است؛ چراکه به شما نشان می‌دهد که می‌توانید مهارت‌های خود را به یک نتیجه‌ی ملموس برسانید.
- برای شروع، یکی از آهنگ‌های ساده‌ی گیتار که به دلتان می‌نشیند انتخاب کنید. لازم نیست این آهنگ، آهنگ موردعلاقه‌ی شماره‌ی یک‌تان باشد، اما باید آن‌قدر دوستش داشته باشید که تمرینش برایتان لذت‌بخش باشد.
- سپس تبلچر (Guitar TAB) آن را تهیه کنید. داشتن نسخه‌ی چاپی باعث می‌شود بتوانید نکات لازم، چالش‌ها و تکنیک‌های به‌کار‌رفته در آن را علامت‌گذاری کنید.
- آهنگ را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید؛ مثلاً بخش‌های آکوردی جدا از ریف‌ها تمرین شود. ابتدا از قسمت‌های آسان شروع کنید و پس از تسلط، سراغ بخش‌های سخت‌تر بروید.
- وقتی همه‌ی قسمت‌ها را یاد گرفتید، سعی کنید همراه با آهنگ اصلی بنوازید. برای این کار می‌توانید از برنامه‌هایی مثل Guitar Pro استفاده کنید که امکان پخش آهنگ با سرعت‌های مختلف را می‌دهد. با سرعت پایین شروع کنید و به‌تدریج تا سرعت اصلی پیش بروید.
اجرای اولین آهنگ کامل در برنامه‌ی آموزش گیتار کلاسیک نه‌تنها یک موفقیت بزرگ است، بلکه انگیزه‌ای فوق‌العاده برای ادامه ی مسیر یادگیری به شما می‌دهد. بعد از آن می توانید با اعتماد‌به‌نفس بیشتر سراغ آهنگ‌های متنوع‌تر و تکنیک‌های پیشرفته‌تر بروید.
منبع: سایت Guitar Gear Finder
کلام آخر
آموزش گیتار کلاسیک برای هرکسی که می‌خواهد این ساز را یاد بگیرد، مسیری پر از لذت و چالش است. مهم نیست با چه روشی شروع می‌کنید؛ با یک کتاب آموزش گیتار کلاسیک، آموزش‌های آنلاین یا کلاس‌های حضوری، آنچه اهمیت دارد این است که یادگیری را به‌صورت قدم‌به‌قدم پیش ببرید. وقتی مسیر را مرحله‌به‌مرحله طی کنید، مهارت‌هایتان پایدارتر شکل می‌گیرد و زودتر به نقطه‌ای می‌رسید که بتوانید اولین آهنگ کامل خود را اجرا کنید.
اگر می‌خواهید یادگیری گیتار کلاسیک را به‌صورت اصولی و همراه با یک برنامه‌ی دقیق و گام‌به‌گام تجربه کنید، سری به آموزش آنلاین گیتار کلاسیک خنیاگر بزنید و با جزئیات آن بیشتر آشنا شوید.
سؤالات متداول درباره‌ی آموزش گیتار
برای شروع آموزش گیتار بهتر است ابتدا از مبانی مانند آشنایی با اجزای ساز، طرز گرفتن و انگشت‌گذاری، و نت‌خوانی آغاز کنید بعد به سراغ تکنیک‌های نوازندگی بروید. چه با کتاب‌های آموزشی شروع می کنید، چه کلاس‌های آنلاین، مهم این است که مرحله‌به‌مرحله پیش بروید.
مدت‌زمان یادگیری گیتار به میزان تمرین روزانه و برنامه‌ریزی شما بستگی دارد. با یک برنامه‌ی منظم و منبع آموزشی مناسب می‌توانید در چند ماه قطعات ساده را به‌خوبی اجرا کنید.
یادگیری گیتار در ابتدا ممکن است کمی چالش‌برانگیز باشد، اما با داشتن تمرینات منظم و یک منبع مناسب برای آموزش مثل دوره‌های آنلاین تدریس گیتار کلاسیک، این کار به‌مرور آسان‌تر می‌شود.