انواع هنگ‌درام ممکن است در نگاه اول برای یک فرد مبتدی گیج‌کننده باشند؛ تنوع در مدل‌ها، اندازه‌ها، تعداد نت‌ها، رنگ‌ها، صداها، برندها و متریال ساخت، انتخاب را کمی دشوار می‌کنند. با‌این‌حال، در این مقاله تلاش کرده‌ایم تا با دسته‌بندی‌های مجزا و کاربردی، شما را در شناخت بهتر انواع هنگ‌درام کمک کنیم. در ادامه با بررسی ویژگی‌هایی مانند کوک، گام، سایز، جنس بدنه، تعداد نت، رنگ و ظاهر، در آشنایی بیشتر با ساز هنگ‌درام و انواع مختلف آن، شما را یاری کرده و مسیر انتخاب را شفاف‌تر می‌سازیم. با ما همراه باشید تا با مهم‌ترین نکات مربوط به انواع هنگ‌درام آشنا شوید.
انواع هنگ‌درام از نظر کوک و گام
انواع گام هنگ‌درام و کوک‌های آن، تأثیر مستقیمی بر فضای صوتی، حس ملودیک و کاربردهای موسیقایی این ساز دارند. گام‌هایی که بیشتر در مدل‌های مختلف هنگ‌درام استفاده می‌شوند شامل:
- مینور
- ماژور
- و گام‌های شرقی
هستند. هنگ‌درام‌های با گام مینور، صدایی آرام، تأمل‌برانگیز و عمیق ایجاد می‌کنند که در موسیقی مدیتیشن، نیواِیج، بداهه‌نوازی و یا قطعات احساسی کاربرد دارند. در مقابل، هنگ‌درام‌های ماژور صدایی روشن، شاد و مثبت تولید می‌کنند که برای قطعات ریتمیک و انرژی‌بخش مناسب‌ترند. گام‌های شرقی نیز با فواصل خاص خود، تداعی‌کننده‌ی فضاهای موسیقایی بومی، عرفانی یا خاورمیانه‌ای هستند.
به‌لحاظ انواع کوک هنگ‌درام هم می‌توان این‌طور گفت که که هر سازی دارای یک فرکانس و نت پایه است که سایر نت‌ها براساس آن تنظیم می‌شوند. این نت پایه، نقش مرکز تونال را ایفا می‌کند و فضای کلی صوتی ساز را تعیین می‌نماید. سازنده یا تیونر هندپن، هنگام انتخاب نت پایه، با گزینه‌های متنوعی روبه‌رو است و می‌تواند از میان انواع نت‌های هنگ‌درام، گزینه‌ای متناسب با نیاز موسیقایی ساز را انتخاب کند.
نوع نت پایه و دقت کوک آن، تأثیر مستقیمی بر صدای انواع هنگ‌درام و هماهنگی آن با سایر سازها دارد؛ به همین دلیل، در بررسی انواع مختلف هنگ‌درام توجه به کوک آن از اهمیت بالایی برخوردار است (برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، به مقاله‌ی راهنمای کوک هنگ‌درام مراجعه فرمایید).
انواع هنگ‌درام از نظر سایز و تعداد نت
از نظر ابعاد هنگ‌درام و تعداد نت نیز این ساز دسته‌های متعددی دارد که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. هنگ‌درام استاندارد معمولاً دارای ۸ یا ۹ نت است و اندازه‌ای حدود ۵۰ تا ۵۵ سانتی‌متر دارد. این مدل، از بهترین مدل‌های هنگ‌درام برای شروع می‌باشد و برای افراد مبتدی هم بسیار مناسب است. در مقابل، برخی از انواع هنگ‌درام حرفه‌ای نیز هستند که تا ۱۶ نت دارند و دامنه‌ی صوتی وسیعی ایجاد می‌کنند.
در سال‌های اخیر، تولیدکنندگان، انواع سایز هنگ‌درام را گسترش داده‌اند و مدل‌های کوچک‌تری به بازار عرضه کرده‌اند که با نام مینی تانگ‌درام یا هنگ‌درام جیبی معروف گشته‌اند. این سازهای سبک و قابل حمل با نت‌های محدود، گزینه‌ای عالی برای سفر، نواختن در طبیعت یا تمرین خارج از خانه هستند.
همچنین برخی برندها اقدام به ساخت مدل‌های دو‌طرفه یا دبل هنگ‌درام کرده‌اند که دو سطح کوک شده در بالا و پایین دارند و امکان ترکیب گام‌های متفاوت را فراهم می‌کنند.
در هنگام بررسی انواع مدل‌های هنگ‌درام، توجه به سایز و تعداد نت اهمیت زیادی دارد؛ چراکه این عامل نه‌تنها بر صدای ساز، بلکه بر قیمت هنگ‌درام نیز مؤثر است. طبیعتاً هرچه تعداد نت و اندازه‌ی این ساز بیشتر باشد، ساز گران‌قیمت‌تر خواهد شد.
انواع هنگ‌درام از نظر جنس بدنه و متریال ساخت
یکی دیگر از عوامل مهم در انتخاب میان انواع هنگ‌درام، جنس بدنه و متریال ساخت آن است؛ چراکه متریال ساز نه‌تنها بر کیفیت صدای خروجی تأثیر می‌گذارد، بلکه دوام، وزن و حتی قیمت را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در بازار امروز رایج‌ترین متریال‌ها برای ساخت این ساز، فولاد نیتراید و استیل ضدزنگ هستند.
هنگ‌درام‌های ساخته شده از فولاد نیتراید، آوایی گرم‌تر، کنترل‌شده‌تر و با کشش صدایی کوتاه‌تر تولید می‌کنند که معمولاً برای سبک‌ها و فضاهای آرام و احساسی مناسب‌اند. در مقابل مدل‌های استیل ضدزنگ، صدایی روشن‌تر، شفاف‌تر و با ماندگاری بیشتر دارند که در اجراهای باز و سبک‌های شاد و پُرانرژی ترجیح داده می‌شوند. همچنین استیل ضدزنگ در برابر رطوبت مقاوم‌تر است و نگهداری آسان‌تری دارد؛ درحالیکه نیتراید نیازمند مراقبت بیشتری است.
در زمان بررسی و خرید انواع هنگ‌درام، توجه به این تفاوت‌ها می‌تواند انتخاب آگاهانه‌تری را رقم بزند.
انواع هنگ‌درام از نظر رنگ و ظاهر
تنوع در رنگ و ظاهر هنگ‌درام‌ها نه‌تنها جنبه‌ی زیبایی‌شناسی دارد، بلکه می‌تواند تاحدی نشان‌دهنده‌ی نوع متریال، روش ساخت و فرآیند پرداخت نهایی ساز نیز باشد. برخی از انواع هنگ‌درام با پرداخت حرارتی ساخته می‌شوند که رنگ‌های خاصی مانند آبی، بنفش یا مسی روی سطح ساز ایجاد می‌کنند. این رنگ‌ها معمولاً ناشی از اکسیداسیون کنترل‌شده هستند و در هنگام تماس با نور، جلوه‌ی بصری بسیار زیبایی دارند. در این روش لایه‌ی بسیار نازکی از اکسید فلز روی سطح ساز تشکیل می‌شود که بسته به ضخامت آن، نور را به شکل‌های مختلف بازتاب می‌دهد و رنگ‌های گرادیانتی ایجاد می‌کند (مثل هنگ‌درام هفت رنگ).
در مدل‌های دیگر، از پرداخت‌های مات، برس‌خورده یا سندبلاست استفاده می‌شود که ظاهری ساده‌تر، مدرن‌تر یا صنعتی‌تر به ساز می‌دهند. برخی از هنگ‌درام‌ها نیز دارای پوشش محافظ یا رنگ‌آمیزی سفارشی هستند که با روش‌هایی مثل اسپری یا پوشش پودری انجام می‌شوند؛ هرچند این نوع پرداخت‌ها بیشتر جنبه‌ی ظاهری دارند و کمتر در سازهای حرفه‌ای به‌کار می‌روند.
اگرچه رنگ‌های هنگ‌درام معمولاً تأثیری بر کیفیت صدا ندارند، اما انتخاب ظاهری متناسب با سلیقه‌ی فردی، به‌ویژه برای نوازندگانی که اجراهای صحنه‌ای یا تصویری دارند، می‌تواند حائز اهمیت باشد.
قیمت انواع هنگ‌درام و عوامل مؤثر بر آن
قیمت هنگ‌درام تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد؛ از جمله تعداد نت‌ها، سایز، جنس بدنه، نوع کوک و گام، فرایند ساخت، پرداخت ظاهری و حتی محل ساخت و تجربه و شهرت سازنده. معمولاً هرچه کیفیت ساخت، دقت کوک و متریال استفاده‌شده بالاتر باشد، قیمت نهایی ساز نیز بیشتر خواهد شد.
برای مثال، یک مدل هنگ‌درام حرفه‌ای ۱۲ نت که از استیل ضدزنگ و با روش پرداخت حرارتی ساخته شده، نسبت به یک مدل ساده‌تر مثل هنگ‌درام ۹ نتی که از فولاد نیتراید ساخته شده و پرداخت مات دارد، از قیمت بالاتری برخوردار است.
درر هنگام خرید ساز هنگ‌درام، بهتر است علاوه بر بررسی قیمت، کیفیت صدا، دقت کوک و راحتی نوازندگی را نیز در نظر بگیرید. اگر در ابتدای مسیر یادگیری هنگ‌درام هستید، سازهایی با کیفیت متوسط اما کوک مناسب، می‌توانند انتخاب معقولی باشند.
نتیجه‌گیری
انواع هنگ‌درام‌ها با ویژگی‌های منحصربه‌فردی مانند گام، کوک، سایز، جنس بدنه و تعداد نت، گزینه‌های متنوعی را پیشِ روی علاقه‌مندان این ساز قرار داده‌اند. شناخت دقیق تفاوت هنگ‌درام‌ها از نظر صدا، ساختار و سطح حرفه‌ای بودن، به نوازنده کمک می‌کند تا انتخابی متناسب با نیاز، سلیقه و بودجه‌ی خود داشته باشد. از مدل‌های پایه و آموزشی گرفته تا انواع مدل هنگ‌درام‌های حرفه‌ای، هرکدام تجربه‌ای متفاوت از هنگ‌درام‌نوازی را رقم می‌زنند.
با در نظر گرفتن مواردی مثل تعداد نت‌ها، نوع متریال، فرکانس پایه، راحتی نوازندگی و صدای خروجی، می‌توان میان انواع ساز هنگ‌درام بهترین گزینه را انتخاب کرد. به‌ویژه برای نوازندگان مبتدی، درک این تفاوت‌ها نقش مهمی در شروعی صحیح و دل‌نشین ایفا می‌کند.
اگر شما هم علاقه‌مندید مسیر یادگیری این ساز جادویی را آغاز کنید، توصیه می‌کنیم از دوره‌ی آموزش هنگ‌درام خنیاگر دیدن کرده و گام‌به‌گام با ساختار، صدا و تکنیک‌های نوازندگی آن آشنا شوید.
سؤالات متداول درباره‌ی انواع هنگ‌درام
بهترین هنگ‌درام برای شروع، هنگ‌درام استاندارد ۹ نت با گام ر مینور است؛ چون هم قیمت متعادلی دارد و هم یادگیری تکنیک‌های اولیه را ساده‌تر می‌کند.
هنگ‌درام فولاد نیتراید صدایی گرم‌تر و کنترل‌شده‌تر دارد، درحالیکه هنگ‌دام استیل ضدزنگ صدایی درخشان‌تر با ماندگاری بیشتر ارائه می‌دهد و در برابر رطوبت مقاوم‌تر است.
گام‌های هنگ‌درام شامل مینور، ماژور و شرقی است؛ هر گام فضای احساسی متفاوتی ایجاد می‌کند که انتخاب آن به سلیقه‌ی نوازنده و سبک موسیقی او بستگی دارد.