سبک‌های هنگدرام دنیای متنوعی از ریتم‌ها، الگوها و تکنیک‌ها را پیش روی نوازندگان قرار می‌دهند. از اجراهای آرام و ساختارمند گرفته تا بداهه‌نوازی و حتی تلفیق با موسیقی الکترونیک-هر نوازنده‌ای می‌تواند مسیر منحصربه‌فرد خود را در نواختن هنگدرام داشته باشد. اما بسیاری از علاقه‌مندان، به‌ویژه در آغاز راه، با این پرسش مواجه‌اند که کدام سبک برای آن‌ها مناسب‌تر است و اصلاً انواع سبک‌های هنگدرام در نواندگی چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
در این مقاله به بررسی کلی سبک‌های هنگدرام می‌پردازیم، ویژگی‌های هر سبک را معرفی کرده و کمکتان می‌کنیم تا مسیر شخصی خود را در نوازندگی هنگدرام پیدا کنید (اگر هنوز با این ساز به‌طور کامل آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا مقاله‌ی آشنایی با ساز هنگدرام را مطالعه فرمایید).
سبک‌های هنگدرام در بخش سنتی
سبک‌های سنتی هنگدرام ریشه در همان شیوه‌های ابتدایی نواختن هنگدرام دارند که در کشور سوئیس، زادگاه این ساز شگفت‌انگیز، شکل گرفتند. این سبک‌ها بیشتر بر پایه‌ی تکرار ریتم‌های ساده، ملایم و ساختارمند هستند و فضایی آرامش‌بخش و درون‌گرا ایجاد می‌کنند. در این شیوه، نوازندگی با هنگدرام اغلب بدون پیچیدگی‌های تکنیکی خاص انجام می‌شود و تمرکز اصلی بر ایجاد احساس و طنین طبیعی صدای هنگدرام است.
سبک سوئیسی
سبک سوئیسی یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین سبک‌ها در میان سبک‌های هنگدرام به‌شمار می‌رود. این سبک در کشور سوئیس، جایی که تاریخچه‌ی ساز هنگدرام به آنجا برمی‌گردد، شکل گرفت و تأثیر زیادی بر روند هنگدرام نوازی در سال‌های اولیه گذاشت.
در این روش، تمرکز روی اجرای الگوهای ریتمیک تکرارشونده است که معمولاً از سه نت اصلی تشکیل شده‌اند. نوازندگان در این سبک، با استفاده از انگشتان و بدون به‌کارگیری تکنیک‌های پیچیده، نواختن هنگدرام را به‌شکلی ساده و مستقیم انجام می‌دهند.
نتیجه‌ی این نوع نوازندگی با ساز هنگدرام، صدایی طبیعی، ساده، آرام و گوش‌نواز است که به‌ویژه برای شروع یادگیری موسیقی بسیار مناسب خواهد بود.
سبک آمریکایی
سبک آمریکایی یکی دیگر از سبک‌های هنگدرام سنتی است که از سبک سوئیسی الهام گرفته اما با تغییراتی مهم و ویژگی‌هایی تازه‌تر همراه شده است. در این روش از نواختنِ ساز هنگدرام، الگوهای ریتمیکِ پیچیده‌تر و تنوع تکنیکی بیشتری نسبت به سبک سوئیسی وجود دارد؛ مانند ضربات ضربدری، ضربات لرزان و استفاده از کف دست برای هنگدرام زدن.
ترکیب این تکنیک‌ها باعث می‌شود صدای تولیدشده در این شیوه، غنی‌تر، پویاتر و دارای تنوع بیشتری نسبت به سبک سوئیسی باشد. در نتیجه برای افرادی که به نوآوری و خلاقیت در نوازندگی ساز هنگدرام اهمیت می‌دهند، انتخابی مناسب‌تر خواهد بود.
سبک ژاپنی
سبک ژاپنی در نوازندگی هنگدرام با تمرکز بر سادگی، ملایمت و بیان احساسی شناخته می‌شود. این سبک هنگدرام با الهام از طبیعت و زیبایی‌شناسی مینیمالیستی، اغلب قطعاتی آرام، تأمل‌برانگیز و درون‌گرا خلق می‌کند.
گرچه این شیوه ویژگی‌های خاص خود را دارد، اما تحت‌تأثیر دو جریان اصلی سنتی در هنگ‌درام‌نوازی یعنی سبک سوئیسی (با تأکید بر تکنیک و ساختار) و سبک آمریکایی (با رویکرد آزادتر و بداهه‌تر) شکل گرفته است. نوازندگان ژاپنی، این دو رویکرد را با حس‌گرایی و زیبایی‌شناسی شرقی ترکیب کرده‌اند و سبکی ساخته‌اند که هم فنی است و هم شاعرانه.
در اجرای این سبک، نوازنده اغلب با حرکت‌های نرم و ظربات ظریف، فضایی آرام و روان پدید می‌آورد که برای مدیتیشن، موسیقی‌درمانی یا لحظات خلوت بسیار مناسب است.
سبک‌های هنگدرام در بخش مدرن
در سبک‌های مدرن هنگ‌درام‌نوازی، نوازندگان از تکنیک‌های نوآورانه و ترکیبی بهره می‌برند. این سبک‌ها معمولاً تلفیقی از الگوهای سنتی و روش‌های معاصر هستند و صدایی متنوع، پویا و خلاقانه پدید می‌آورند. تمرکز این سبک‌ها بیشتر بر آزادی بیان شخصی، تجربه‌گرایی و بهره‌گیری از امکانات صوتی گسترده است:
سبک آزاد
سبک آزاد یکی از شاخص‌ترین رویکردهای مدرن در میان سبک‌های نوازندگی هنگدرام است که بر پایه‌ی آزادی کامل نوازنده در انتخاب ریتم، ملودی و تکنیک‌های نوازندگی هنگدرام شکل گرفته است. در این سبک هیچ چهارچوب از‌پیش‌تعیین‌شده‌ای وجود ندارد و نوازنده می‌تواند بدون پیروی از الگوهای سنتی، صرفاً با تکیه بر خلاقیت و احساس درونی خود، صداهایی منحصربه‌فرد و بدیع خلق کند.
این شیوه‌ی نوازندگی، فضای مناسبی برای تجربه‌گری فراهم می‌کند و اغلب توسط هنرمندانی انتخاب می‌شود که تمایل دارند صدای شخصی خود را از ساز استخراج کنند. سبک آزاد، نه‌تنها محدودیتی برای استفاده از تکنیک‌های خاص قائل نیست، بلکه نوازنده را به تلفیق روش‌ها و حتی بداهه‌نوازی ترغیب می‌کند.
سبک الکترونیک
سبک الکترونیک یکی از شیوه‌های نوآورانه در نواختن آهنگ با هنگدرام است که از ترکیب این ساز آکوستیک با دنیای موسیقی الکترونیک شکل می‌گیرد. در این سبک، نوازنده از تجهیزات دیجیتال، افکت‌های صوتی و ابزارهای پردازش صدا بهره می‌گیرد تا فضایی مدرن و متفاوت ایجاد کند.
هنگدرام در این فضا نه‌تنها صدایی گرم و عمیق دارد، بلکه با کمک فناوری‌های صوتی می‌تواند طیف گسترده‌ای از صداهای پردازش‌شده و جدید را نیز تولید کند. نوازندگان این سبک معمولاً با کمک سازهای الکترونیک مثل سینتی‌سایزرها و نرم‌افزارهای آهنگسازی، اجراهایی هیجان‌انگیز و ساختارشکن ارائه می‌کنند.
این شیوه برای کسانی که به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت و خلاقانه در دنیای موسیقی هستند، به‌ویژه در تعامل میان سازهای دستی و فضای دیجیتال، گزینه‌ای بسیار جذاب به‌شمار می‌آید.
سبک ملودیک
سبک ملودیک یکی از محبوب‌ترین روش‌های نواختن هنگدرام است که بر خلق ملودی‌های زیبا و گوش‌نواز تمرکز دارد. در این سبک، نوازنده بیشتر با استفاده از تکنیک آرپژ، ترکیب هارمونیک، تأکید برای نت‌های تکی و استفاده از الگوهای تکراری تلاش می‌کند تا فضایی آرام، شاعرانه و احساسی ایجاد کند.
این سبک برای نوازندگانی مناسب است که علاقه‌مند به ساخت قطعات مستقل و ملودی‌محور هستند؛ مخصوصاً اگر به آهنگسازی یا بداهه‌نوازی علاقه داشته باشند.
سبک ریتمیک
در میان سبک‌های هنگدرام، سبک ریتمیک بیشتر بر جنبه‌های ضربه‌ای وکوبه‌ای این ساز تمرکز دارد. در این سبک، نوازنده با استفاده از فرم‌های ضربه‌ای متفاوت، الگوهای ریتمیک تکرارشونده یا پیچیده‌ای خلق می‌کند که گاهی یادآور سازهای کوبه‌ای کلاسیک است. معمولاً نوازندگان این شیوه از نواختنِ هنگدرام، می‌خواهند با ضربات کوبشی و ریتم‌های منظم، حال‌وهوایی پُرانرژی و شاد ایجاد کنند.
در سبک ریتمیک، ضربه‌ها و سکوت‌ها بسیار مهم است و تأکید بیشتر بر ریتم، پالس و گروو است تا ملودی. این سبک اغلب در نوازندگی‌های گروهی و اجراهای خیابانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل حال‌و‌هوای شاد و سرزنده‌ی آن اغلب با هنگ‌درام‌های گام ماژور نواخته می‌شود (برای آشنایی با گام‌های مختلف این ساز به مقاله‌ی گام‌های هنگدرام مراجعه فرمایید).
سبک امبینت
سبک امبینت بر فضاسازی صوتی و حس کلی قطعه تمرکز دارد تا ملودی یا ریتم. هدف در اینجا، ساختن فضایی شناور، آرام و ملایم است که شنونده را به حالت مراقبه و آرامش عمیق ببرد. نوازنده معمولاً با سرعت آهسته، ضربات نرم و فاصله‌گذاری بین نت‌ها، محیطی صوتی خلق می‌کند که اغلب بدون ساختار مشخص است و شنونده را در خود غوطه‌ور می‌سازد.
در سبک امبینت، سکوت بین نت‌ها و شیوه‌ی پایان دادن به صدا، به اندازه‌ی خود ضربه‌ها اهمیت دارد. این سبک اغلب برای تمرکز، مدیتیشن، یوگا و آرام‌سازی ذهن به‌کار می‌رود و به‌دلیل مرز نزدیکی که با اجراهای بداهه دارد، می‌تواند به‌خوبی با فضاهای مینیمال و درون‌گرایانه همراه شود.
نتیجه‌گیری
سبک‌های هنگدرام، دنیایی پُر از تنوع، خلاقیت و احساس را پیشِ روی نوازندگان قرار می‌دهند. آشنایی با این سبک‌ها و نحوه‌ی نواختن هنگدرام، به هنرجویان کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از این ساز روح‌نواز و متفاوت پیدا کنند و مسیر نوازندگی خود را آگاهانه‌تر انتخاب نمایند.
همان‌طور که دیدیم نواختن هنگدرام حرفه‌ای می‌تواند در دو شاخه‌ی اصلی سنتی و مدرن دنبال شود که هر کدام تکنیک‌ها، حال‌و‌هوا و کاربردهای خاص خود را دارند. این تنوع نشان‌دهنده‌ی ظرفیت بالای انواع هنگدرام نوازی در بیان احساسات و ایجاد ارتباط درونی با شنونده است.
اگر شما هم به دنیای جذاب و رازآلود این ساز جذب شده‌اید، با شرکت در دوره‌های آموزش هنگدرام خنیاگر، همین امروز می‌توانید گام اول را در مسیر نوازندگی آن بردارید.
سؤالات متداول درباره‌ی سبک‌های هنگدرام نوازی
سبک‌های هنگدرام به‌طور کلی به دو دسته‌ی سنتی و مدرن تقسیم می‌شوند که هرکدام زیرشاخه‌های خود را دارند؛ سبک‌های سنتی دربرگیرنده‌ی سبک سوئیسی، آمریکایی و ژاپنی است و سبک‌های مدرن شامل سبک آزاد، الکترونیک، ملودیک، ریتمیک و امبینت.
در سبک سنتی، ضربات ساده‌تر هستند، پیچیدگی کمتری دارند و از یک ساختار مشخص تبعیت می‌کنند. در حالی که سبک مدرن آزادی بیشتری به نوازنده می‌دهد، تکنیک‌های متنوع‌تر و پیچیده‌تری دارد و بر بداهه‌نوازی و خلاقیت هنرمند تأکید می‌ورزد.
برای مبتدیان در هنگ‌درام‌نوازی، سبک‌های سنتی (به‌ویژه سبک سوئیسی) مناسب‌تر هستند؛ چراکه هم ساختار ساده‌تری دارند و هم پیچیدگی‌هایی کمتری در اجرای تکنیک‌های هنگدرام.