تیون هنگدرام، هنری که با ظرافت و دقت، روح به جسم می‌بخشد. هنگدرام، ساز جادویی و شگفت‌انگیزی است که با صدای دلنشین خود، آرامش و شادی را به شنوندگان هدیه می‌دهد. اما راز این صدای دلنشین در چیست؟ پاسخ در تیون هنگدرام نهفته است.
فرآیندی پیچیده و دقیق که طی آن، هر نت ساز بر اساس فرکانس مشخصی کوک می‌شود. این فرکانس‌ها، با توجه به فاصله‌های موسیقایی بین نت‌ها تعیین می‌شوند و تعیین آنها نیازمند مهارت و تجربه زیادی است. یک تیونر ماهر، با تنظیم دقیق فرکانس‌های هر نت، صدایی را خلق می‌کند که هم گوش‌نواز است و هم تأثیرگذار.
تیون هنگدرام، تنها محدود به تنظیم فرکانس‌های نت‌ها نیست. بلکه شامل مواردی مانند انتخاب صحیح مواد اولیه، نحوه ساخت و شکل ظاهری ساز نیز می‌شود. همه این عوامل در کنار هم، تأثیر مستقیمی بر صدای هنگدرام دارند.
در واقع، تیون هنگدرام، یک فرآیند هنری است که طی آن، سازنده یا تیونر، با ذوق و سلیقه خود، صدایی را خلق می‌کند که در عین زیبایی، آرامش‌بخش و تأثیرگذار باشد.
اهمیت ساختار هنگدرام در تیون آن
ساختار و تیون بسیار سخت تیون هنگدرام، این آلت موسیقی را تبدیل به یکی از پیچیده‌ترین سازها کرده است. تیون هنگدرام علیرغم این طراحی سخت خود صدای بسیار گوش نوازی دارد. مثلاً وقتی شما روی یک قابلمه ضربه می‌زنید فقط یک صدای ساده را می‌شنوید؛ اما وقتی به تیون هنگ درام همان ضربه را بزنید، شاهد نواخته شدن یک صدای دلنشین خواهید بود. سؤال اصلی هم این است که چطور این اتفاق رخ می‌دهد؟
جواب خیلی ساده است و آن هم اینکه وقتی ضربه‌ای بر قابلمه وارد میشه فقط یک نت ازش خارج میشه ولی هنگدرام قضیه‌اش متفاوت هست و با یک ضربه شما شاهد نواخته شدن سه نت آن هم به طور همزمان خواهید بود. در واقع این صدای هر نت هنگ درام ترکیبی از سه نت است که با یک ضربه ادا می‌گردد. نت اصلی، نت اکتاو و پنج اکتاو تشکیل دهنده آوای یک نت هستند.
فرکانس‌ها در تیون هنگدرام
شما اگر نت اصلی را مثلاً A4 با ۴۴۰ هرتز اولیه فرض کنید، در هنگام ضربه زدن سه صدای ترکیب شده را خواهیم شنید. صدای نت اصلی A4 و اکتاو همین نت می‌شود A5 با ۸۸۰hz و صدای نت پنجم یعنی E5 با ۱۳۲۰ هرتز ادا می‌شود. طرز تیون شدن این سه نت را مرور می‌کنیم: در هر قسمت از نت و تنفیلد هنگ درام دو محور عمود بر هم قرار داده شده‌اند. با توجه به اینکه هر نت به شکل بیضوی است، نت اصلی روی دیمپل، نت اکتاو روی قطر اصلی و نت پنج اکتاو روی قطر فرعی تیون می‌شوند.
درواقع صدای برآمده در اثر ضربه حاصل لرزش و ارتعاش در دو محور اصلی بیضی است. اگر نرم افزارهای تیونینگ را مشاهده کنید، خواهید دید که ساز دارای سه ردیف از نت است. ردیف اول از پایین برای همان نت اصلی، ردیف دوم از پایین برای اکتاو آن نت و ردیف سوم از پایین هم برای پنج اکتاو.
تفاوت هنگدرام ۴۴۰ هرتز با ۴۳۲ هرتز
برای اینکه بدانید کوک تیون هنگ درام شما بهم نخورده است، باید علم این رو داشته باشید که با چه فرکانسی تیون شده است. ۴۴۰ هرتز فرکانسی ایده آل و استاندارد برای آلات موسیقی به شمار می‌رود. اما عده‌ای هم دوست دارند ساز خود را در ۴۳۲ هرتز تیون نمایند. تفاوت این دو مقدار باهم، بسیار آشکار و راحت است. ۴۴۰ هرتز برای تک نوازی و هم نوازی با سازهای دیگر ساخته شده است ولی ۴۳۲ هرتز برای تک نوازی یا مدیتیشن به کار می‌رود.
شاید بارها صدای هنگ درام تیون شده در فرکانس ۴۴۰ هرتز را شنیده باشید. اما اگر صدای هنگ درامی شنیدید که حالتی مانند اکو را در خود دارد (مانند اینکه در یک اتاق خالی نواخته می‌شود) و یا حتی صدایی فضایی و غیر قابل وصفی از نظر بی نظمی دارد بدانید، که در فرکانس ۴۳۲ هرتز تیون شده است. نت A4 به عنوان نت پایه ۴۴۰ هرتزی استفاده می‌شود و بقیه نت‌ها هم به ترتیب بعد از آن چیده می‌شوند.
جنس صدای اسکیل‌ها بر اساس نت پایه
جنس صدای نت‌های پایه، در مقایسه دو اسکیل با هم متفاوت بوده و واقعاً نمی‌شود وصف ثابتی بر جنس صدای نت‌ها قائل بود. ملزمیم که به اسکیل و ملودینگ های مختلف گوش دهیم تا آنها را از هم تشخیص دهیم. تا جایی که نوع ماژور و مینور بودن نت پایه هم تأثیر شگرفی در جنس صدای اسکیل دارد. در حالت کلی اگر بخواهم بگوییم که چه اسکیلی چقدر و چه مقدار تیون می‌شود و جنس صدای پایه نت‌ها چگونه است، می‌توانیم به قسمت‌های زیر طبقه بندی کنیم که البته زیاد هم دقیق نیستند و خود شما باید به نسبت مینور و ماژور و ملودینگ های مختلف سنجش داشته باشید.
نت E
اسکیل و ملودینگ های بر پایه E شفاف‌ترین اسکیل های برآمده از هنگ درام هستند. شما به راحتی می‌توانید صدای ارتعاش فلز را از ساز بشنوید. بر روی جنس استیل شاید این امر زیاده روی باشد ولی بر روی جنس نیتراید عالی خواهد شد.
نت A
اسکیل های بر پایه A بسیار شفاف و نسبت به بقیه نت‌ها بم‌تر هستند. این نت روی نیتراید جالب‌تر خواهد شد.
نت B
نت‌های برآمده از B بسیار بم هستند. تقریباً بم‌ترین صدای موجود به همرا G می‌توانند باشند. در اسکیل های برآمده از این نت ارتعاش فلز خفگی را حس می‌کند و خیلی شفاف نیست. اسکیل های بر پایه این نت طرفداران خاص خود را دارد و به نظر بر روی استیل زیباتر می‌شود.
نت C
از دیگر نت‌های معروف و پرطرفدار هنگ درام که بیشتر از دیگر نت‌ها تیون شده و صدای نزدیکی به نت‌های پیانو را دارد همین نت C می‌باشد. در این نت تقریباً کمترین ارتعاش فلز را می‌شنوید. البته می‌توان گفت بعضی از ملودینگ های این نت مثل دو دیز آناسیسکا، بم محسوب می‌شوند.
نت D
نت D به خوی خود معروفیت لازم را دارد و صدای استانداردی داشته و از لحاظ شفافیت صدا و زیر و بمی متعادل است.
همه مواردی که گفته شد کاملاً سلیقه‌ای بوده و تا اسکیل خاصی را نشنوید نمی‌توانید راجع به کمیت و کیفیت آن تصمیم بگیرید.
روش‌های شناخت تیون هنگدرام
به صورت عملی دو روش وجود دارد که می‌توان تیون هنگ درام را چک یا کوک کرد. روش گوشی (شنیدن آوا) و روش نرم افزاری. در ادامه به هر کدام از این روش‌ها می‌پردازیم.
روش گوشی جهت پی بردن به تیون هنگدرام
اولین و بهترین راه شناخت تیون هنگ درام آشنا بودن به صدای ساز است. تمام نت‌ها را امتحان نمایید. صدای برآمده باید از یک جنس باشد اما از نت اول به آخر زیرتر گردد. نت‌های بزرگتر صدای بم و نت‌های کوچکتر صدای زیری دارند. جنس صدا باید از نظر شفافیت، کشش و مانایی دقیقاً مثل هم باشد. اگر یکی از آنها با دیگری تفاوتی را نشان دهد، ثابت می‌کند که آن نت تیون نیست یا تیونینگ مناسبی نداشته است.
از دیگر موارد تیون نبودن ساز این است که در قسمت شانه ساز یا حاشیه صدای نت ادا شود. در هنگ درام با کیفیت به هیچ عنوان در قسمت شانه و حاشیه نباید هیچ نتی ادا شود. برای امتحان انگشت خود را بر روی محور بزرگترین فیلد هر نت بگذارید. یکبار ضربه بزنید. دوباره انگشت خود را بر روی محور کوچکتر تنفیلد قرار دهید. صدای برآمده نباید صدای نت ملودینگ باشد. اگر انگشت خود را در هر یک از قطرها گذاشتید و صدای نت ادا شد، بدانید که تیونینگ نت بهم خورده است.
در هم تنیدگی نت‌ها از مواردی است که باعث می‌گردد تیون هنگ درام کاملاً بهم بخورد. یعنی با ضربه زدن به یک نت، نت کناری آن نیز به ارتعاش درآمده و ادا می‌شود. در تیون مناسب باید هنگ درام تک نت را ادا کرده و در حالتی باشد با نت کناری همپوشانی نداشته باشد. این عمل نشان می‌دهد که هنگ درام یا به خوبی تیون نشده است و یا تیونینگ خود را از دست داده است.
استفاده از نرم افزار جهت بررسی تیون هنگدرام
نرم افزارهای تیون هنگدرام، با استفاده از میکروفون و بلندگو، صدای هنگدرام را ضبط می‌کنند و سپس، با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده، فرکانس هر نت را تعیین می‌کنند. این نرم افزارها، معمولاً دارای ویژگی‌هایی مانند:
- نمایش فرکانس هر نت در زمان واقعی
- امکان تنظیم فرکانس هر نت به صورت دستی
- امکان ذخیره و بارگذاری تنظیمات تیون
هستند.
استفاده از نرم افزارهای تیون هنگدرام، می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد، از جمله:
- افزایش دقت تیون
- صرفه‌جویی در زمان
- سهولت یادگیری تیون
با این حال، استفاده از نرم افزارهای تیون هنگدرام، بدون دانش و تجربه کافی، می‌تواند نتیجه مطلوبی نداشته باشد. بنابراین، توصیه می‌شود که قبل از استفاده از این نرم افزارها، آموزش‌های لازم را ببینید.
برخی از نرم افزارهای تیون هنگدرام
این نرم افزارها، در پلتفرم‌های مختلف مانند ویندوز، macOS، iOS و Android در دسترس هستند.
فکر می‌کنی برای شروع یادگیری هنگدرام، این ساز هیجان‌انگیز و اسرارآمیز آماده هستی؟ همین امروز با مجموعه آموزش هنگدرام خنیاگر آغاز کن و از سفری یادگیری این ساز محبوب، لذت ببر.
