ساز هنگدرام با صدای دل‌نواز و منحصربه‌فرد خود، در سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین سازهای کوبه‌ای جهان تبدیل شده است. بسیاری از علاقه‌مندان به موسیقی آرامش‌بخش و آن‌هایی که به‌دنبال سازهای احساسی و خاص هستند، به خرید هنگدرام روی می‌آورند. اما سؤال اصلی این است: چه هنگ‌درامی بخریم؟
انتخاب بهترین هنگدرام نیازمند آشنایی با مشخصات فنی، کیفیت صدا، انواع مختلف این ساز و همچنین توجه به سبک مورد علاقه و بودجه است. در این راهنما قصد داریم شما را با نکات خرید هنگدرام آشنا کنیم و مشخصات یک هنگدرام خوب را بررسی کنیم تا شما بتوانید مناسب‌ترین و بهترین گزینه را برای خودتان انتخاب کنید.
۱. تعداد نت‌های هنگدرام و اهمیت آن در انتخاب ساز
یکی از اولین نکاتی که هنگام خرید هنگدرام باید به آن توجه کنید، تعداد نت‌های آن است. این عامل تأثیر زیادی بر امکانات اجرایی، تنوع ملودیک و حتی قیمت ساز دارد. هنگ‌درام‌ها معمولاً در تعداد نت‌های مختلفی تولید می‌شوند که هر‌کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
ساده‌ترین و رایج‌ترین گزینه برای مبتدی‌ها، هنگ‌درام‌های ۹ نت هستند. این نوع از هنگدرام شامل یک نت مرکزی (Ding) و هشت نت دور آن است. هنگ‌درام‌های با ۱۰ تا ۱۲ نت هم که دامنه‌ی صوتی وسیع‌تری دارند، برای نوازندگان باتجربه‌تر و کسانی که می‌خواهند سازشان قابلیت اجرای پیچیده‌تری داشته باشد گزینه‌ی مناسب‌تری است. هنگ‌درام‌های با ۱۳ نت یا بیشتر نیز نوع حرفه‌ای این ساز محسوب می‌شوند که برای نوازندگان پیشرفته طراحی شده‌اند.
۲. گام‌های هنگدرام و انتخاب مناسب‌ترین تیونینگ
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که هنگام خرید هنگدرام باید به آن توجه کرد، گام یا تیونینگ ساز است. منظور از گام، مجموعه‌ای از نت‌ها است که فضای کلی صدای ساز را شکل می‌دهند. گام‌ها روی حالت احساسی موسیقی تأثیر مستقیم دارند و انتخاب درست آن‌ها باعث می‌شود هنگدرام شما دقیقاً همان حس و حال دلخواهتان را منتقل کند.
متدوال‌ترین گام‌های هنگدرام، گام‌های مینور و ماژور هستند. گام‌های مینور که بیشترِ هنگ‌درام‌ها طبق آن کوک می‌گردند صدایی ملایم، احساسی، محزون و آرامش‌بخش دارند. هنگ‌درام‌های با این گام، اغلب برای بداهه‌نوازی و موسیقی مدیتیشن استفاده می‌شوند. گام‌های ماژور نیز که برخلاف قبلی، صدایی شاد، پرانرژی و روشن دارند، بیشتر برای نوازندگان علاقه‌مند به ایجاد آهنگ‌های مثبت و انگیزه‌بخش مناسب‌اند.
در حال حاضر پرفروش‌ترین و معمول‌ترین گام برای شروع نوازندگی هنگدرام، گام رِ مینور (D Kurd) است.
۳. جنس بدنه‌ی هنگدرام و تأثیر آن بر صدا و دوام ساز
یکی از عوامل مهم در کیفیت صدا، طول عمر و حتی قیمت هنگدرام، جنس متریال به‌کار‌‌رفته در بدنه‌ی آن است. ساز هنگدرام از ورقه‌های فلزی ساخته می‌شود که با روش‌های خاصی شکل داده شده و کوک می‌گردد. نوع فلز و فرآیند پرداخت آن تأثیر زیادی روی ویژگی‌های صوتی ساز و مقاومت آن در برابر شرایط محیطی دارد.
متداول‌ترین متریال‌های استفاده شده در ساخت هنگدرام عبارتند از:
- فولاد نیتراید (Nitrided Steel): صدای گرم، متعادل و کنترل‌شده / ظاهر مات و نیمه‌براق / مناسب برای نوازندگان مبتدی و نیمه‌حرفه‌ای
- فولاد ضد‌زنگ (Stainless Steel): صدای روشن، زنگ‌دار و با کشش طولانی / ظاهر براق و جذاب / مناسب برای نوازندگان نیمه‌حرفه‌ای تا حرفه‌ای و ساکنان شهرهای مرطوب و ساحلی
- فولاد خام (Raw Steel): صدایی با زنگ کم، کشش کوتاه، تن عمیق و حال‌و‌هوایی خام و اصیل / آسیب‌پذیر در برابر رطوبت و ضربه و با کوک حساس و ناپایدار/ مناسب برای نوازنده‌های باتجربه و مراقب
۴. انتخاب اندازه‌ی مناسب هنگدرام
هرچند بیشتر هنگ‌درام‌ها ممکن است در نگاه اول یک اندازه به‌نظر می‌رسند، اما این ساز به‌لحاظ قطر و عمق، سایزهای مختلفی دارد که در صدا، احساس نوازندگی و راحتی حمل‌و‌نقل تفاوت ایجاد می‌کند:
- هنگدرام استاندارد (قطر ۵۳ تا ۵۶ سانتی‌متر): صدای متعادل و رزونانس قوی / مناسب برای اکثر نوازندگان، در همه‌ی سطوح
- هنگدرام کوچک (قطر ۴۳ تا ۴۶ سانتی‌متر): صدای روشن و کشش کوتاه / مناسب برای کودکان، سفر و علاقه‌مندان به سازهای سبک و جمع‌و‌جور
- هنگدرام بزرگ (قطر بیش از ۵۶ سانتی‌نتر): صدای عمیق با کشش بلند / مناسب برای گام‌های پایین‌تر و اجراهای حرفه‌ای
۵. سنجیدن صدای هنگدرام
صدای یک هنگدرام خوب باید شفاف، خوش‌طنین و هماهنگ باشد. برای تشخیص کیفیت صدا هنگام خرید، به این نکات توجه کنید:
- وضوح نت‌ها: هر نت باید صدایی تمیز، شفاف و بدون نویز یا لرزش اضافی داشته باشد.
- پایداری کوک: صدای نت‌ها باید پس از چند بار ضربه، ثابت بماند و دچار لرزش یا تغییر ناگهانی نشود.
- هارمونی کلی: هنگام نواختن چند نت پشت‌سر‌هم، باید صدایی هماهنگ و دلنشین ایجاد شود.
- پاسخ‌گویی دینامیکی: ساز باید به ضربه‌های آرام و قوی، پاسخ مناسب بدهد؛ نه بیش از حد خفه و نه تیز و ناهنجار.
۶. قیمت هنگدرام و فاکتورهای مؤثر بر آن
قیمت هنگدرام از حدود ۵ میلیون تومان برای مدل‌های ساده و اقتصادی شروع می‌شود و تا ۱۰۰ میلیون تومان یا بیشتر برای مدل‌های سفارشی و حرفه‌ای بالا می‌رود. این تفاوت قیمت، تحت‌تأثیر چند فاکتور مهم شکل می‌گیرد:
- جنس بدنه: که از این نظر فولاد خام ارزان‌ترین و فولاد ضد‌زنگ گران‌ترین نوع است.
- تعداد نت: هرچه تعداد نت بالاتر رود، قیمت نیز افزایش می‌یابد. پایین‌ترین قیمت، برای هنگ‌درام‌های با ۷ تا ۹ نت می‌باشد.
- کیفیت ساخت و برند: سازهایی که توسط سازندگان باتجربه یا برندهای معتبر با تیونینگِ دقیق تولید می‌شوند، صدادهی بهتر و طبیعتاً قیمت بالاتری هم دارند.
- گام و کوک: برخی گام‌ها (مثل گام‌های خاص شرقی یا مدهای سفارشی) نیاز به تیونینگ پیچیده‌تری دارند و قیمت را بالا می‌برند.
- طراحی ظاهری و جزئیات: روکش‌های خاص، رنگ‌های سفارشی، حکاکی یا طراحی روی ساز هم می‌تواند قیمت نهایی را افزایش دهد.
- بازار و محل خرید: خرید هنگدرام وارداتی یا از سازندگان مستقل، قیمت را بالا می‌برد. چون هنگ‌درام‌های وارداتی با قیمت ارز خارجی محاسبه می‌شوند و هزینه‌ی حمل و گمرک هم به آن‌ها اضافه می‌شود. ساز‌سازهای مستقل هم چون ساز را به‌صورت سفارشی و با‌دقت بالا می‌سازند آن را گران‌تر عرضه می‌کنند. اگر به‌دنبال گزینه‌های بسیار اقتصادی هستید، می‌توانید از فروشگاه‌های اینترنتی یا از بین سازهای دست‌دوم انتخاب کنید. اما توصیه‌ی ما این است که ساز را از نزدیک ببینید و کیفیتش را بسنجید.
بهترین هنگدرام برای شروع
با توجه به موارد گفته شده هنگدرام پیشنهادی برای شروع یادگیری این ساز، هنگدرام ۹ نت استاندارد با گام مینور و جنس فولاد نیتراید است. یادتان باشد که در این مرحله، سادگی در گام و کیفیت مناسب صدا، از ظاهر جذاب، پیچیده و مدل‌های خاص و گران مهم‌تر است.
جمع‌بندی
خرید هنگدرام مثل انتخاب یک همراه صوتی است؛ سازی که باید با روحیه‌ی شما جور باشد و انگیزه‌ی تمرین را بالا ببرد. توجه به تعداد نت‌ها، نوع گام، جنس بدنه، اندازه و قیمت ساز، موارد مهمی هستند که توجه به آن‌ها می‌تواند تجربه‌ای دلچسب‌تر و خریدی آگاهانه‌تر را برایتان رقم بزند.
اگر تازه وارد دنیای هنگدرام شده‌اید، مرور سؤالات متداول هنگدرام و مشورت با نوزاندگان باتجربه نیز می‌تواند به شما در انتخابی مطمئن‌تر کمک کند. همراهی یک نوازنده‌ی باتجربه یا یک متخصص هنگام خرید، به‌ویژه در بخش بررسی کیفیت صدا و کوک بودن ساز، می‌تواند بسیار مفید و مؤثر باشد.
اگر بعد از پیدا کردن ساز دلخواهتان، به‌دنبال یک دوره‌ی کامل و اصولی برای یادگیری هنگدرام هستید، مجموعه آموزش هنگدرام خنیاگر می‌تواند یکی از گزینه‌های مطلوب برای شما باشد. تیم ما آماده است تا شما را در این سفر موسیقایی همراهی کند و بهترین تجربه را برایتان رقم بزند.
