آشنایی با ساز هنگ درام

ساز هنگ درام یا هندپن جزو سازهای کوبه‌ای و ملودیک است. این ساز ظاهر عجیبی دارد که کمی شبیه به سفینه‌های فضایی در فیلم‌های تخیلی است. هنگ درام برعکس چیزی که شاید همه ما تصور می کنیم مربوط به قبایل سرخ پوستی یا آفریقایی نیست، بلکه این ساز توسط دو سوئیسی با نام‌های سابینا شارر و فلیکس روهنر ساخته و ابداع شده است. آنها هنگ درام را رسما در سال ۲۰۰۰ معرفی کردند. ایده‌ی اولیه‌ی ساخت هنگ درام از یک ساز فلزی گرفته شد که در سال ۱۷۰۰ میلادی در آفریقا و آمریکای جنوبی رواج داشته است. این ساز در آن سال‌ها شکلی مشابه گالن‌های فلزی داشت، در صورتی که هنگ درام امروزه، شبیه به سپرهایی است که در زمان‌های قدیم در جنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است. “پن‌ایست” نامی است که به نوازندگان هنگ درام اطلاق می‌شود.

هنگ درام ساز جدیدی است که در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این ساز به دلیل صدای منحصر به فرد و آرامش‌بخش خود، در موسیقی درمانی و مدیتیشن کاربرد دارد. همچنین، هنگ درام به عنوان یک ساز ملودیک، قابلیت اجرای موسیقی‌های متنوعی را دارد.

در ادامه، به طور مفصل‌تری به معرفی ساز هنگ درام و اهمیت آن خواهیم پرداخت.

ساختار هنگ درام

ساز هنگ درام از دو صفحه‌ی فلزی دایره‌ای شکل تشکیل شده است که روی هم قرار گرفته‌اند. این دو صفحه از نظر شکل و اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. صفحه‌ی بالایی که «دینگ» نام دارد، محدب است و معمولاً حاوی هفت یا هشت نت است. صفحه‌ی پایینی که «گو» نام دارد، مقعر است و یک حفره‌ی لوله‌ای شکل در مرکز آن وجود دارد که یک نت را تولید می‌کند.

دینگ

دینگ مرکز نت‌های ساز هنگ درام است. این صفحه از نظر ظاهری بسیار شبیه به یک گلبرگ است. روی دینگ فرورفتگی‌های کوچکی وجود دارد که باعث ایجاد نت‌ها می‌شوند. هر نت در یک فرورفتگی خاص قرار دارد.

گو

گو صفحه‌ی پایینی ساز هنگ درام است. این صفحه از نظر ظاهری شبیه به یک بشقاب بزرگ است. در مرکز گو یک حفره‌ی لوله‌ای شکل وجود دارد که یک نت را تولید می‌کند. این نت با نواختن لبه‌های گو ایجاد می‌شود.

سایر اجزای ساز هنگ درام

علاوه بر دو صفحه‌ی اصلی، ساز هنگ درام دارای اجزای دیگری نیز هست که عبارتند از:

• لبه‌ها: لبه‌های دو صفحه‌ی اصلی ساز هنگ درام، نقاطی هستند که نوازنده با انگشتان خود به آنها ضربه می‌زند.
• شانه‌ها: شانه‌ها قسمت‌های مسطحی هستند که در بالای دینگ قرار دارند. این قسمت‌ها نیز می‌توانند صدایی تولید کنند.
• رینگ: رینگ یک لبه‌ی فلزی است که دور تا دور دو صفحه‌ی اصلی را احاطه کرده است. رینگ از افتادن ساز از هم جلوگیری می‌کند.

Shell یا پوسته: یک هنگدرام از دو پوسته تحتانی و فوقانی و از جنس فلز تشکیل شده است. پوسته بالایی (که به آن پوسته دینگ نیز گفته می شود) و پوسته زیرین (که به آن پوسته گو نیز گفته می شود) در ریم به هم متصل می شوند.

Shoulder یا ساز شانه: ناحیه مسطح در اطراف پایه دینگ است که دینگ را به قسمتهای واسط هنگدرام متصل می کند. شکل را مشاهده نمایید.

Shoulder Tone یا آوای ساز شانه: به صداهای برآمده از اطراف دینگ را در اثر نواختن ضربه گویند.

Stainless Steel یا فولاد ضد زنگ: استیل ضد زنگ یکی از سه فولاد مختلف است که در حال حاضر در ساخت هنگدرام استفاده می شود ، هنگدرام ساخته شده از جنس فولاد ضد زنگ اغلب شامل یک آلیاژ کروم یا تیتانیوم هستند و در برابر هوا و آب مقاوم هستند و صدای شیشه ای به نسبت دیگر جنس ها دارند.

Sustain یا مانایی صدا: صدای مانا یا Sustain به معنای ماندگاری صدا در فضا و انعکاس آن بعد از ضربه است.  در موسیقی، این اصطلاح به توانایی یک ساز برای حفظ صدای یک نت واحد هنگام پخش را گویند. در جای ساکت بر روی نت ها ضربه بزنید. هنگ درامی که در آن ۱۰ ثانیه صدای نت را بشنوید ، پایداری بیشتری نسبت نتی دارد که ۶ ثانیه به صدا در می آید. ماندگاری صدا از آن بابت اهمیت دارد که این معیار هرچه بیشتر باشد میتواند بیشتر شنونده را مسحور خود نماید. یکی از هفت معیار اصلی هنگدرام- برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید.

Rim یا حاشیه ساز: لبه فلزی غیر ارتعاشی که محل اتصال پوسته های بالا و پایین هنگدرام است. اغلب توسط حلقه ای از لاستیک یا طناب کنفه محافظت می شود. اصطلاح دیگر آن Flange  است. به شکل نگاه کنید.

---

---

انواع هنگ درام

هنگ درام سازی است که یک کوک ثابت دارد و اغلب هنگ درام‌ها به شکل دیاتونیک طراحی و ساخته می‌شوند. به این معنی که تنها یک مد را می‌توان با آنها نواخت. سازندگان هنگ درام انواع مختلفی از این ساز را می‌سازند و نوازندگان نیز از انواع مختلفی از آن استفاده می‌کنند، اما متداول‌ترین نوع هنگ درام، هنگ درام‌های رِ مینور است.

به طور کلی این ساز دارای هشت تا نه نت است که یکی از آنها نت اصلی مد و گام وسط است، این نت صدایی حجیم و باس دارد و بقیه‌ی نت‌ها در اطراف آن قرار می‌گیرند. نوازنده‌های حرفه‌ای هنگ درام گاهی مدل‌های خاصی از هنگ درام را ممکن است تا ۱۶ نت داشته باشند را به سازندگان سفارش می‌دهند، در این حالت بعضی از نت‌ها در صفحه ی پایینی قرار داده می‌شوند. بعضی مدل‌ها دو نت بیس و بعضی نمونه‌های دیگر تنها سه یا چهار نت بم در مجموع دارند.

سازهای دیگری شبیه به هنگ درام نیز ساخته می‌شود، از جمله تانگ درام که از هنگ درام هم کوچک‌تر است و هم ارزان‌تر. این ساز از نظر ظاهری و حتی ساختمان مشابه هنگ درام است، فقط صدایی کم حجم تر و تیزتر دارد.

انواع مدل‌های هنگ درام

هنگ درام‌ها را می‌توان بر اساس عوامل مختلفی طبقه‌بندی کرد. یکی از مهم‌ترین عوامل طبقه‌بندی، تعداد نت‌های ساز است. هنگ درام‌ها معمولاً دارای هشت تا نه نت هستند، اما برخی از سازندگان، سازهایی با تعداد نت‌های بیشتر نیز تولید می‌کنند. به عنوان مثال، برخی از هنگ درام‌ها دارای ۱۶ نت هستند.

هنگ درام‌ها همچنین بر اساس نوع مد کوک شده‌شان نیز دسته‌بندی می‌شوند. مد کوک شده‌ی یک ساز، مجموعه‌ی نت‌هایی است که در آن ساز می‌توان نواخت. هنگ درام‌های دیاتونیک، تنها یک مد را می‌توانند کوک کنند. هنگ درام‌های کروماتیک، می‌توانند هر مدی را کوک کنند.

علاوه بر این، هنگ درام‌ها را می‌توان بر اساس جنس صفحه‌های فلزی‌شان نیز دسته‌بندی کرد. صفحه‌های فلزی هنگ درام معمولاً از استیل ساخته می‌شوند، اما برخی از سازندگان، از مواد دیگری مانند مس یا برنج نیز استفاده می‌کنند.

هنگ درام دیاتونیک

هنگ درام‌های دیاتونیک، متداول‌ترین نوع هنگ درام هستند. این سازها تنها یک مد را می‌توانند کوک کنند. متداول‌ترین مد کوک شده‌ی هنگ درام‌های دیاتونیک، مد رِ مینور است.

هنگ درام کروماتیک

هنگ درام‌های کروماتیک، می‌توانند هر مدی را کوک کنند. این سازها دارای نت‌های بیشتری نسبت به هنگ درام‌های دیاتونیک هستند.

هنگ درام پلی‌تونیک

هنگ درام‌های پلی‌تونیک، دارای مجموعه‌ای از نت‌ها هستند که در مدهای غربی رایج نیستند. این سازها معمولاً برای اجراهای موسیقی سنتی یا تجربی استفاده می‌شوند.

هنگ درام تانگ

هنگ درام تانگ، یک نوع ساز شبیه به هنگ درام است. این ساز از نظر ظاهری و حتی ساختمان مشابه هنگ درام است، اما صدایی کم حجم تر و تیزتر دارد. هنگ درام تانگ معمولاً دارای هفت نت است.

هنگ درام‌ها سازهای متنوعی هستند که می‌توانند برای انواع مختلف موسیقی مورد استفاده قرار گیرند. انواع مختلفی از هنگ درام‌ها وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. انتخاب نوع هنگ درام مناسب، به عوامل مختلفی مانند نیازهای نوازنده و سبک موسیقی مورد نظر او بستگی دارد.

صدای هنگ درام

هنگ درام صدایی بسیار آرامش‌بخش و گوش‌نواز دارد، تا جایی که افراد زیادی برای تمرینات مدیتیشن و تمرکز از صدای این ساز استفاده می‌کنند. در خیلی از قطعات آوای ساز هنگ درام را با صداهای طبیعت ترکیب می‌کنند تا موسیقی‌ای برای ساعات آرامش و ریلکسیشن بسازند. 

هنگ درام سازی است که می‌تواند با صدایش لحظات‌تان را جلا و آرامش بخشد و شما را به دنیای زیبای رویا ببرد. تعبیر بسیار زیبایی که از صدای ساز هنگ درام شده این گونه است: «صدای هنگ درام گویی نوسانی است که بین رویا و واقعیت اتفاق می‌افتد.»

یکی از دلایل منحصر به فرد بودن صدای هنگ درام، هارمونیک‌های بسیاری است که در هر نت آن وجود دارد، علاوه بر این به خاطر یکپارچه بودن بدنه‌ی هنگ درام، هر نتی که به صدا درمی‌آورید، باعث می‌شود سایر نت‌ها هم مقدار اندکی به لرزش دربیایند، و همین موضوع باعث دلنشین و گرم‌تر شدن صدای این ساز می‌شود.

قیمت هنگ درام

هنگ درام سازی ویژه و منحصر به فرد است و از لحاظ قیمت در دسته‌ی سازهای گران قیمت قرار می‌گیرد. قیمت بالای این ساز دو دلیل عمده دارد:

1. سازندگان محدود و انحصاری بودن ساز هنگ درام: نکته‌ی جالب توجه درمورد هنگ درام این است که با وجود محبوبیت روزافزون این ساز در جهان، اما تعداد سازندگان هنگ درام بسیار محدود است. ساخت ساز هنگ درام به صورت دست ساز و در کارگاه‌های کوچک و شخصی انجام می‌شود. و در حقیقت هیچ دستگاه یا ماشینی برای تولید انبوه ساز هنگ درام وجود ندارد. بنابراین طبیعتا تعداد سازهای هنگ درام در دنیا محدود و کم است.
2. پر زحمت بودن ساخت ساز هنگ درام به شکل دستی: عوامل مختلفی ساخت هنگ درام را به کاری پرزحمت تبدیل می کند، این عوامل عبارتند از:

• انتخاب نوع فلز و آلیاژ مخصوص
• ایجاد فرم خاص هنگ درام روی صفحه‌ی فلزی
• رسیدن به کوک دلخواه

اگر با پروسه‌ی ساخت سازها آشنایی دارید، حتما به ساخت هنگ درام نیز فکر کنید و درمورد آن تحقیق کنید، ساخت هنگ درام می‌تواند کاری بسیار پردرآمد و سودآور باشد. البته ساخت هنگ درام کاری ساده نیست و با چالش‌هایی همراه است که تنها با تلاش قابل انجام است.

باتوجه به تحقیقات انجام شده، در کشورهای دیگر دنیا قیمت هنگ درام حدود ۲۶۰۰ دلار یا ۲۰۰۰ یورو، و در ایران بین ۱۵ میلیون تا ۳۲ میلیون بسته به برند و کیفیت است.

سخن پایانی

هنگ درام، ساز آرامش‌بخش و خلاقانه‌ای است که به شما کمک می‌کند تا به دنیای جدیدی از موسیقی وارد شوید. صدای دلنشین این ساز، استرس و اضطراب را از شما دور می‌کند و شما را آرامش می‌رساند. علاوه بر این، هنگ درام یک ساز بسیار خلاقانه است که به شما کمک می‌کند تا استعدادهای موسیقیایی خود را پرورش دهید. اگر به دنبال یک ساز جدید و هیجان‌انگیز هستید، آموزش هنگ درام گزینه‌ای عالی برای شماست.