سنتور که سنطور هم گفته می‌شود در قرن چهارم توسط موسیقی‌دان برجسته و فیلسوف خوش‌آوازه ابونصر فارابی ساخته شده است. در مورد تاریخچه سنتور باید گفت در حکاکی‌های دوره‌های تاریخی آشوری و بابلی، شواهدی مبنی بر وجود سازی شبیه به سنتور وجود دارد. در این تصاویر افرادی نشان‌داده‌شده‌اند که سازی شبیه به سنتور را با طناب به گردن خود آویخته‌اند و با آن موسیقی می‌نوازند.
نام سنتور در کتاب‌های قدیمی و اشعار شاعران گذشته بارها آمده است. به‌روشنی مشخص نیست که این ساز اولین بار در کدام کشور نواخته شده است، اما چیزی که مشخص است این حقیقت است که این ساز پیش از ظهور اسلام بین ایرانیان شناخته شده بوده است و آن را با نام “کونار” می‌شناختندش. بعد از ظهور اسلام عبدالقادر مراغه‌ای سازی را معرفی کرد که شبیه سنتور بود و نام آن را “ساز” یا “طوفان” نامید. فرق “ساز” با سنتور امروزی این بود که برای هر صدا فقط یک سیم بسته می‌شد و برای کوک کردن خرک‌ها جابه‌جا می‌شدند.
سنتور در ایران
با توجه به شواهد به‌دست‌آمده و قدمت آثاری که وجود سنتور در ایران را تایید می‌کنند، گفته می‌شود که به‌احتمال زیاد سنتور از ایران با نام‌های مختلف وارد سایر کشورها شده است. مدل‌های مختلفی از سنتور با تفاوت‌های کم و زیاد در کشورهایی مانند هند، چین، ترکیه، مصر، عراق و جمهوری چک وجود دارند. ساز سنتور در کشور چین با نام “بان-کین”، در کشور هند با نام “سنتور”، در انگلستان با نام “باترفلای”، در کامبوج با نام “فی”، در اروپای شرقی با نام “دالسی-مر”، در آلمان و اتریش با نام “مک پر”، و در آمریکا نیز با نام “زیتر” شناخته می‌شود. تمام این سازها با تشابهات زیاد و تفاوت‌های اندک شبیه به ساز سنتور هستند. البته ساز سنتور در کشورهای ارمنستان و گرجستان نیز شناخته شده است.
بر اساس دست‌نوشته‌های قدیمی، به دلیل آمد و شدهای بسیار بین چین و خاورمیانه، ساز سنتور از راه دریا از فارس به چین رسید و در آغاز در استان کانتون و پس از آن کم کم در تمام سرزمین چین گسترش یافت. در حال حاضر سنتور پینی که به نام یان-کین شناخته می‌شود، ساز ملی چین محسوب می‌شود.
رئوف یکتا بیگ که از بزرگان موسیقی ترکیه است در روایت دیگری در دایره المعارف لاوینیاک (۱۹۲۲) این‌گونه می‌نویسد: سنتور در واقع یکی از سازهای قدیمی یهود است. در دایره المعارف موسیقی لاروس گفته شده است که قوم یهود بسیار ساز سنتور را دوست داشته‌اند و ساز سنتور به‌احتمال زیاد پس از ساز قانون به وجود آمده است. این ساز پیش از قرون وسطی وارد اروپا شده و مورد توجه مردم قرار گرفته است. به این دلیل که در آغاز پیدایش مسیح هنر و موسیقی در خدمت مذهب درآمده بود، اروپائیان از ساز سنتور نیز در همین راه استفاده کرده و از تکامل این ساز در طول تاریخ ساز پیانو به وجود آمد.
تاریخچه سنتور نوازان به‌نام و مطرح ایرانی
سنتور یکی از سازهایی است که به‌خاطر صدای زیبا و خاصش، از گذشته تا به امروز همواره بین مردم محبوب بوده است، و مشتاقان زیادی را به سمت خود جلب کرده است. هرچند نواختن ساز سنتور به نظر ساده می‌آید و حتی افراد مبتدی هم می‌توانند صدایی گوش‌نواز از آن به وجود بیاورند، اما نوازندگی حرفه‌ای سنتور، به آموزش، تمرین و پشتکار زیادی احتیاج دارد. در تاریخچه سنتور، نوازندگان زیادی در طول تاریخ این ساز را به شکل حرفه‌ای و با مهارت تمام نواخته‌اند که باعث شده است نام آنان در تاریخ نوازندگی این ساز جاودانه شود. از جمله این سنتور نوازان چیره‌دست می‌توان به نام‌هایی اشاره کرد همچون: محمدصادق خان (سرور الملک)، علی اکبر خان شاهی، حبیب سماع حضور، حبیب سماعی، حسین صبا، ابوالحسن صبا، رضا ورزنده، منصور صارمی، فرامرز پایور، رضا شفیعیان، مجید کیانی، اسماعیل تهرانی، پرویز مشکاتیان، پشنگ کامکار، اردوان کامکار، سوسن دهلوی، حسین ملک و…
سنتور سازی جذاب با صدای اصیل ایرانی است که هر کدام از ما خاطرات زیادی با نوای دل‌نشین آن داریم. همین امروز، اولین جلسه‌ی رایگان آموزش سنتور را ببین، تمرین کن، و از فرایند یادگیری سنتور لذت ببر.