برای بررسی تفاوت ویولن و ویولا که به آن ویولن آلتو هم گفته می‌شود ابتدا باید به تاریخچه این سازها بپردازیم. ویولا داگامبا یکی از سازهای اصلی موسیقی در قرن پانزدهم بوده که شباهت زیادی به ویولن‌های امروزی داشته است. شیوه نوازندگی این ساز به این صورت بوده که نوازنده ساز را بین دو پای خود نگه می‌داشته است. بعد از گذشت زمان، شکل گیری این سازها به گونه ای تغییر کرد، که بتوان آن‌ها را با دست نگه داشته و قسمتی از آن را نیز زیر چانه قرار داد. این ساز ویولن-دابراچو نامیده می‌شده.
هنگامی‌که این سازها توانایی نگه‌داشتن با چانه و دست را پیدا کردند به ویولا و ویولن امروزی تبدیل شدند. این‌طور به نظر می‌رسد در ابتدای کار ویولا وجود داشت، و پس از آن به‌منظور رفع نیاز به صدای بالاتر و انفرادی‌تر ویولن پا به عرصه دنیای ساز و موسیقی گذاشت که آندریا آماتی جز اولین سازنده های این ساز بود.
اگرچه نمی‌توان تاریخ دقیقی را برای ورود ویولن به ایران مشخص کرد. اما آنچه از گفته‌ها و نوشته‌ها بر می‌آید ویولن در زمان ناصرالدین شاه قاجار به ایران آورده شد. ناصرالدین شاه با تاسیس دارالفنون و آغاز تدریس موسیقی به سبک نظام اروپایی باعث ایجاد تغییراتی شگرف در نظام موسیقی ایران شد که مسیو لومر را می‌توان نخستین مدرس ویولن به شمار آورد که در دارالفنون شروع به تدریس و تربیت شاگردان کرد. ابوالحسن صبا نیز تاثیر بسزایی در گسترش این ساز و استفاده از آن در موسیقی ردیف دستگاهی ایران داشته است.
شباهت‌های ویولن و ویولا
ساز ویولا از نظر ساختمانی و طرز گرفتن عینا شبیه به ویولن است.
چهار سیم ویولا مانند ویولن با فاصله پنجم درست با هم کوک می‌شوند اما از آنجایی که کتاب خاصی برای یادگیری ویولن آلتو (ویولا) نیست یا اگر هم باشد نایاب است، پس می‌شود با همان کتاب های ل ویولن، ویولا هم نواخت. گفته می‌شود نوازندگان ویولن می‌توانند با کمی تمرین ویولا بنوازند ولی نوازندگان ویولا به راحتی می‌توانند ویولن بنوازد.
البته باید توجه داشت که به دلیل تفاوتهایی که بین دو ساز ویولن و ویولا وجود دارد فراگیری آن‌ها نیز دستخوش تغییراتی می شود.
تفاوت‌های ویولن و ویولا
1- ساز ویولن در سایز بزرگسال 36CM و ویولا در سایز بزرگسال از 38 تا 41CM می‌باشد.
2- طول استاندارد ویولا پنج سانتی متر از ویولن بزرگتر است.
3- آرشه ویولا به نسبت سنگین تر از آرشه ویولن است و شاید نیم سانت از آرشه ویولن بلندتر باشد.
4- ساز ویولا با کلید دو و سل اما ساز ویولن با کلید سل نوشته می شود.
5- ویولا صدای بم تر و غنی تری نسبت به صدای ساز ویولن دارد.
6- سیم های ویولا از زیر به بم، لا- ر- سل- دو و سیم های ویولن، می- لا- ر- سل نام برده می شود.
7- به دلیل ضخیم تر بودن سیم های ویولا نوازنده این ساز باید در انگشت گذاری از سر و بخشی از قسمت بالایی انگشتانش استفاده کند.
8- فاصله انگشت گذاری آلتو نسبت به ویولن بیشتر است و نوازنده باید انگشت گذاری قوی تری داشته باشد.
9- این دو ساز در وسعت صوتی و کیفیت رنگی با هم متفاوت هستند.
و در آخر جوک‌هایی در مورد ویولن آلتو (ویولا) گفته شده که دلیل مشخصی برای این کار وجود ندارد اما به دو مورد اشاره خواهد شد.
– می‌دونی چجوری باید ویولن‌ات رو از دست دزدها حفاظت کنی؟ باید بذاریش تو کیس ویولا.
– می‌دونی فرق ویولا با پیاز چیه؟ وقتی یه ویولا رو خوردش می‌کنی هیچ کس گریه نمی‌کنه!
برای یادگیری این ساز اسرارآمیز و دلربا آماده هستی؟ امروز با مجموعه آموزش ویولن خنیاگر شروع کن و از پیشرفت و یادگیری لذت ببر.
