آغاز سنتورنوازی معاصر اگرچه بسیار از اساتید موسیقی ایران و به خصوص سنتورنوازان معتقدند که نواختن این ساز به طور کل به دو دورهٔ قبل از استاد فرامرز پایور و بعد از ایشان تقسیم میشود، اما میتوان آلبوم موسیقایی «بر تارک سپیده» اثر هوشنگ کامکار و اردشیر کامکار را آغازگر فصلی نوین در سنتورنوازی دانست که با نام سنتورنوازی معاصر شناخته میشود. در ادامه نیز نواختههای اردوان کامکار باعث تحکیم و به شهرترسیدن چنین سبکی در سنتورنوازی شد. پیشتر مجموعه مسترکلاس سنتور با اردوان کامکار توسط خنیاگر منتشر شده است که جامعترین توضیحات را در این زمینه میتوان از زبان شیوای این استاد برجسته شنید.
ویژگیهای سنتورنوازی معاصر
برای بررسی ویژگیهای سنتورنوازی معاصر بهترین کار بررسی آثار و نوازندگی استاد اردوان کامکار، شاگردان و کسانی که تحت تأثیر ایشان هستند خواهد بود.
استفادهٔ مساوی و همقدرت از هر دو دست، پاساژهای درهم تنیده، استفاده از آرپژ، جفتهای مختلف، بافتهای چند صدایی و… برخی از این ویژگیهاست.
از طرفی بخشی از این تفاوتها را هم میتوان در تغییر کوک دید.
به طور مثال در قدیم «دستگاه ماهور راستکوک» با سرکلید «سی بمل» و «چپ کوک» با سرکلید بدون علامت را رایج بوده است و دستگاه ماهور با گامهای دیگر تقریباً نواخته نمیشده است. اما در شیوه معاصر و در آلبومهای استاد اردوان کامکار از ماهورهای «سُل»، «رِ» و… استفاده شده است.
ردیف موسیقی ایران و سنتورنوازی معاصر
میتوان ادعا کرد که همانقدر که آموختن ردیف موسیقی ایرانی در شیوههای قدیمیتر سنتورنوازی مهم است، درک و فهم ردیف در سنتونوازی معاصر نیز اهمیت دارد.
با شنیدن آثار اساتیدی چون اردوان کامکار، پرویز مشکاتیان، پشنگ کامکار و شاگردانشان چون مهیار طریحی، مصطفی مؤمنیان و سیاوش کامکار، میتوان جایگاه ردیف را در آثارشان درک کرد.
نقش نوع ساز و مضراب در سنتورنوازی معاصر
اهمیت ساز خوب در نوازندگی همهٔ سازها و در همهٔ فرهنگها، امری ثابت شده است.
این موضوع در سنتور که در مقولهٔ کوک و حفظ کوک بسیار پیچیده است، اهمیت دو چندانی دارد.
در سنتونوازی معاصر یکی از مسائل بسیار مهم کیفیت رنگ صوتی ساز است و نکتهی دیگر نگهداری کوک سنتور است.
از اهمیت این موضوع همین بس که بدانیم اختراعات و ابداعات زیادی روی ساز سنتور بهوجودآمده است و همینطور با تلاشهای استاد اردوان کامکار نیز مضرابهای ساخته شده که کیفیت رنگ صوتی ساز را بهبود میدهد.