بطور کلی تکنیک های مضراب تار و سه تار را می توان در دو گروه تکنیک های دست راست و تکنیک های دست چپ دسته بندی کرد. تکنیک های دست راست مربوط به انواع مضراب می شوند و تکنیک های دست چپ مربوط به انگشت گذاری و جزئیات آن می شود.
گاهی در موسیقی ایرانی و دربین نوازندگان و موسیقی دانان تار و سه تار، از کلمه ی زینت به جای کلمه ی تکنیک استفاده می شود. چرا که با استفاده از این تکنیک ها می توان صدایی زیباتر و دلنشین تر از ساز تولید کرد، این صدای زیباتر مانند زینتی برای ساز می باشد.به عنوان مثال یک فیلم سیاه و سفید را در نظر بگیرید. آن را با نمونه رنگی همان فیلم مقایسه کنید. طبیعتا جزئیات بیشتر و تفاوت رنگ ها باعث می شود فیلم زنده تر و تاثیرگذارتر باشد. رنگ های استفاده شده در هر صحنه می تواند به اثرگذاری فیلم و ایجاد احساس بیشتر در بیننده کمک کند. تکنیک ها یا زینت های تار و سه تار در موسیقی نیز مانند رنگ در فیلم و سینما عمل می کنند. استفاده از این تکنیک ها باعث می شود صدای ساز پر احساس تر و تاثیرگذارتر باشد.
شما می‌توانید تکنیک‌های سه تار را با مجموعه سه تار خنیاگر با تدریس طینوش بهرامی به صورت اصولی و کاربردی در زمان کم فرا بگیرید.
انواع تکنیک های مضراب تار و سه تار و تفاوت های آنها
مضراب راست و چپ
تکنیک های مضراب تار و سه تار کاملا با یکدیگر مشابه هستند، و فقط در مضراب راست و چپ یا همدیگر فرق دارند. به این صورت که مضراب راست در تار، از بالا به پایین می آید، درحالی که در سه تار، مضراب راست از پایین به بالا می آید.
همینطور در مضراب چپ. مضراب چپ در تار از پایین به بالا است درصورتیکه در سه تار از بالا به پایین می آید.
مضراب ریز
به نواختن مداوم، پیوسته و سریع و همزمان مضراب راست و چپ، مضراب ریز می گویند. هرچقدر این نت سریع تر نواخته شود، زیباتر و گوش نوازتر خواهد بود، البته سرعت نواختن این تکنیک به مهارت نوازنده بستگی دارد. برای بالا بردن دقت و مهارت خود و همچنین افزایش تمرکز، تلاش کنید حداقل روزی ۱۰ دقیقه نواختن مضراب ریز را تمرین کنید. در روزهای آغازین با سرعت کم و تمرکز بالا تمرین کنید، و به تدریج سعی کنید سرعت نواختن خود را افزایش دهید.
مضراب چپ ریز
برای اجرای تکنیک چپ ریز، باید اول یه مضراب چپ نواخته شود، سپس یک مکث کوتاه در حد کمتر از یک ثانیه، و سپس مضراب ریز اجرا شود. حتما به این نکته توجه کنید، که مضراب ریز را باید با مضراب راست شروع کنید.
مضراب تک ریز
تکنیک تک ریز در حقیقت، همان مضراب راست ریز است که به نام تک ریز جا افتاده است. برای اجرای این تکنیک، اول یک مضراب راست نواخته می شود، و بعد از مکثی کوتاه، مضراب ریز را اجرا می کنید. دقت کنید که برعکس مضراب چپ ریز، این بار باید ریز خود را با مضراب چپ شروع کنید.
شما می‌توانید تکنیک‌های تار را با مجموعه تار خنیاگر با تدریس آزاد میرزاپور به صورت اصولی و کاربردی در زمان کم فرا بگیرید.
. مضراب دراب
دراب، تکنیکی است که در آن سه مضراب راست، چپ، و راست پشت سر هم اجرا می شوند. مضراب دراب قابل اجرا روی یک تا سه نت است و با سرعتی معادل نت سه لا چنگ نواخته می شود. البته با دید تئوریک و دقیقّ باید گفت که دو نت اول با سرعت سه لا چنگ، و نت سوم با سرعت دولاچنگ نواخته می شود. برای نشان دادن این مضراب از علامت های مختلفی استفاده می شود که در تصویر پایین می توانید ببینید.
دراب چپ
دراب چپ تشکیل شده است از یک “تک ریز” بعلاوه ی یک راست. به این شکل که اول یک مضراب راست نواخته می شود، و سپس یک “چپ – راست – چپ – راست” پشت سر هم نواخته می شود. علامت آن هم به شکل دراب برعکس می باشد.
دراب کنده
تکنیک دراب کنده به دو روش اجرا می شود. در حالت اول، بعد از زدن دراب، بلافاصله تکنیک کندن توسط نوازنده اجرا می شود. و در حالت دوم، نوازنده هر دو تکنیک را همزمان با هم اجرا میکند.
دراب کمان
دراب کمان، در واقع ترکیب دو تکنیک دراب و کمان است. برای اجرای این تکنیک، روی مضراب راست آخر دراب، تکنیک کمان را اجرا می کنید. تکنیک دراب کمان قابل اجرا روی نت های قبلی و بعدی می باشد.
شلال
برای اجرای مضراب شلال باید چهار مضراب راست – چپ – راست – چپ بطور پشت سر هم اجرا شوند. مضراب آخر در این تکنیک باید قوی تر و با شدت بیشتری نواخته شود. مضراب شلال را می توان روی چهار نت اجرا کرد، گرچه بطور معمول روی دو نت اجرا می شود.
