سنتور در میان سازهای ملی ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. برخی پیشینهٔ این ساز را به ۱۰۰۰ سال قبل و حتی به ۳۰۰۰ سال قبل منسوب می‌کنند. سازی که در ایران بسیار رایج بوده و احتمالاً از ایران به دیگر ممالک برده شده است. سازی با قدمتی این‌چنین در گستره‌ای به بزرگی گسترهٔ فرهنگی ایران حتماً به شیوه‌های مختلفی نواخته می‌شده که این تفاوت در شیوه‌های نواختن در دهه‌های اخیر نیز بسیار چشم‌گیر بوده است. آموزش سنتور یکی از اصیل‌ترین راه‌ها برای ورود به اسرار موسیقی سنتی ایرانی است. سبک‌های مختلفی برای سنتورنوازی و یادگیری آن وحود دارد. در این مطلب درباره تفاوت بین انواع سبک‌های نوازندگی و شیوه‌های آموزش سنتور صحبت کنیم.
آموزش سنتور
با تأسیس هنرستان موسیقی در ایران و آکادمیک‌شدن آموزش موسیقی، تألیف کتاب برای آموزش سازهای مختلف نیز رونق بسیار گرفت.
از آن‌نجا که سنتور سازی بسیار محبوب برای افراد مبتدی علاقه‌مند به موسیقی ایرانی‌ست، کتاب‌های مختلفی جهت آموزش سنتور نیز در بازار موجود است.
اما می‌توان گفت در این سال‌ها دو کتاب یا منبع آموزشی بیش‌تر از دیگر کتب توسط آموزش‌گاه‌ها و مدرسین مبنای تدریس سنتور قرار گرفته‌است.
کتاب «دستور سنتور» نوشتهٔ استاد فرامرز پایور و کتاب «شیوهٔ سنتورنوازی» نوشتهٔ استاد پشنگ کامکار.
مکتب پایور و سنتورنوازی معاصر
کتاب «دستور سنتور» و در ادامهٔ این کتاب «ردیف ابتدایی سنتور» با عنوان «شیوهٔ آموزشی استاد پایور» یا «مکتب پایور» در بین آموزگاران سنتور مصطلح شده است.
از طرفی کتاب «شیوهٔ سنتورنوازی» که با عنوان شیوهٔ سنتورنوازی «معاصر» شناخته شده است با کتاب‌هایی چون «یادگاران»، «سپیده»، «موج نو» و… ادامه‌دار می‌شود.
شباهت‌ها و تفاوت‌ها
در مراحل ابتدایی شروع یادگیری سنتور می‌توان گفت هر دو شیوه تفاوت چندانی با هم ندارند.
اولین مواجهه با ساز سنتور، آشنایی با ساختمان و ساختار این ساز، شیوه نشستن و مضراب گرفتن و آشنایی با مفاهیم اولیه و شروع تمرینات عملی روی ساز، مطالبی هستند که در هر دو شیوه به صورت یک‌سان پیش می‌رود.
شاید اولین تفاوت‌ها از میانه‌های این دو کتاب نمایان شود. آن‌جایی‌که در کتاب «دستور سنتور» آموزش تکنیک‌ها در قالب درس‌های از ردیف موسیقی ایران ارائه می‌شود و در کتاب «شیوهٔ سنتورنوازی» آموزش‌های لازم در قالب تصنیف‌ها و ترانه‌های قدیمی انجام می‌شود.
این رویه با پایان این کتاب‌ها نیز کم‌وبیش ادامه‌دار است.
در شیوهٔ آموزشی مکتب پایور با اتمام کتاب دستور سنتور، کتاب ردیف ابتدایی آموزش داده می‌شود.
اما در شیوهٔ سنتورنوازی معاصر آموزش تکنیک‌ها در میان آموزش قطعاتِ بیش‌تر شنیده شدهٔ موسیقی ایرانی اتفاق می‌افتد.
البته اهمیت درک ردیف در شیوهٔ سنتورنوازی معاصر کم‌تر از شیوهٔ پایور نیست.